Otomotivde devreye alınan yeni ürün ve kapasite yatırımları sonucu ihracat üretim büyüttü. Sektör tarihinin en yüksek rakamları ile yeni rekorlar bekleniyor. 2017'de 1 milyon 650 bin adet üzerinde üretim, 1 milyon 350 bin adet üzerinde ihracat ve 27 milyar doları aşan ihracat rakamı hedefleniyor.
Ancak bu büyük başarıyı ihracatın getirdiğine dikkat çeken sektör yetkilileri, iç pazarda, özellikle ticarideki büyük düşüşe dikkat çekiyorlar. Otomotiv Sanayii Derneği'nin (OSD) olağan yarıyıl değerlendirme toplantısında konuşan OSD Başkanı Kudret Önen, "Ticari araç pazarı daralıyor; son iki yılda yüzde 18 küçülen bu pazar için canlandırıcı tedbirler alınmalı" dedi. Bu konuda tedbir için Hükümetin kapısını çalan sektör çıkış için hurda teşviki ve araç kiralamada ticari yasağının kalkmasını istiyor.
Otomotivde 2017 oldukça parlak geçiyor. Endüstride ihracatın payı sürekli artış gösteriyor. Otomobilde üretilenin yüzde 84'ü, hafif ticaride yüzde 80'i, ağır ticaride de yüzde 47'si ihraç ediliyor.
Sektörü ihracat sürüklüyor. Bu ihracat artışı sonucu sektörde kapasite kullanım oranı bu yılın ilk 6 ayında otomobilde yüzde 100'e, hafif ticari araçlarda yüzde 81'e ulaştı. Ancak hep otomobil ve hafif ticari kadar yüksek ihracat olmayan ağır ticari segmentinde iç azar da daralınca kapasite kullanım oranı yüzde 46'da kaldı. Önen, "Pazar tüm segmentlerde daralıyor.
Özellikle ağır ticari araçlarda kapasite kullanım oranı çok fazla düştü ve pazar son 2 yılda yüzde 58 küçüldü. Tüm bu koşullara bakıldığında ticari araçlarda acil çözüm ile pazar geliştirilmezse, yeni yatırımlara gidilmesi olasılığı düşüyor. OSD olarak önerimiz, öncelikle yaşlı araçların parktan çekilmesi, ticari araç satışlarının desteklenmesi ve daha önce de dile getirdiğimiz ticari araç kiralama sistemi için gerekli şartların oluşturulması.
Başarılarını artırarak devam ettiren sanayinin üretim büyümesi sürdürülebilirliği için önlem alınması gerekiyor. Maliye Bakanlığı'na gittik. Tedbir alınması gerektiğini belirttik. Çeşitli destekler istedik, özellikle ticari için önemli. Hafif ticaride üretimde liderken iç pazarda bu kadar düşük olması çok üzücü. Bir şeyler yapılmasını bekliyoruz. Pazara bir sırt verilse bu iş düzelir, bir destek olursa toparlanır. Bu durum yatırım planlarını etkiliyor" dedi.
Bölgesel siyasi sorunlar, ekonomi ve turizmde yavaşlama, vergi artışları sonucu iç pazarda, özellikle de ticari araçta ciddi daralma olduğunu belirten Önen, Brexit gibi sanayi ihracatını etkileme potansiyeli olan gelişmelerin yaşandığını, sektörde küreselleşmenin yavaşladığını, bazı ülkelerin küreselleşme karşıtı korumacılık yaklaşımı nedeniyle ihracat ve yatırım riskinin iş ortamını ciddi biçimde değiştirdiğini belirtti. Önen, şöyle devam etti: "Otomotivde yatırım ve sürdürülebilir büyümenin; ihracattaki azalmalardan kaynaklanabilecek dalgalanmalara karşı iç pazarın büyümesine bağlı olduğunu görüyoruz.
Önümüzdeki yıllarda ana ihracat pazarlarımız AB ve ABD'de satışların büyük artış göstermeyeceğini görüyoruz. Yapılan çalışmalar gelişmiş pazarlarda otomotiv satış ve üretim hacminde ciddi bir artış beklenmediğini ortaya koyuyor. Bu pazarlarda 2022'ye kadar satış ve üretim hacminde çok düşük artışlar bekleniyor.
Gelişmekte olan bölgelerde büyüme devam edecek. Türkiye'nin ana ihracat pazarı AB'de satışlarda önemli büyüme beklenmiyor ve kapasite fazlası mevcut. Tesislerimizin teknik ve mali rekabetçiliğinin korunması, geliştirilmesi gerekiyor. Bir yandan ana sanayide iş barışı korunmalı, diğer taraftan da iç pazar büyütülmeli. Bunlara ticari araç satışlarının desteklenmesi de eklenmeli. Lojistik altyapısında iyileştirmek ve Orta Avrupa ile rekabette daha güçlü hale gelebilmek için otomotiv fabrikaları demir yolu şebekesine bağlanmalı, Marmara'da feribot taşımacılığı geliştirilmeli, boğaz geçişleri sağlanmalı ve blok tren uygulamasına geçilmesi gerekiyor."
Sektördeki durum
● 2017 Ocak-Haziran döneminde, toplam üretim yüzde 20, otomobil üretimi yüzde 36 arttı.
● Toplam satışlar yüzde 9 düştü. (Otomobil pazarı yüzde 10 daraldı)
● Ticari araç grubunda üretim toplamda yüzde 6 ve hafif ticari araç grubunda yüzde 7 azaldı. Ağır ticari grubunda yüzde 8 arttı.
● Pazar, hafif ticari araç grubunda yüzde 5, ağır ticari araç grubunda yüzde 22 geriledi.
● Toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 29 arttı. Otomobil ihracatı yüzde 48 artış gösterdi. Toplam otomotiv ihracatı 14,5 milyar dolar olarak gerçekleşti.
● Otomobil ihracatı yüzde 71 artarak 6,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Euro bazında otomobil ihracatı ise yüzde 76 artarak 5,6 milyar euro seviyesine yükseldi.
Aysel YÜCEL - DÜNYA
LOJİPORT