TOFED, TOF ve firma yöneticileri Karayolu Taşıma Yönetmeliği’ndeki değişiklikler için bir araya geldi
Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde yapılan kapsamlı değişiklikler, karayoluyla yolcu taşımacılığı sektörünün tüm aktörleriyle birlikte bir araya gelmesini sağladı. 1 Kasım Perşembe günü yapılan toplantıda, Ulaştırma Bakanlığı’nın Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği’nin hazırlanması sürecinde demokrat bir tavır sergileyerek sivil toplum kuruluşları ile sektör temsilcilerinin görüşlerine başvurduğu hatırlatılarak, yapılan son kapsamlı değişikliklerde neden aynı demokratik tavrın sergilenmediği soruldu.
23 Ekim Salı günü Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Karayolu taşıma yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik” karayoluyla yolcu taşımacılığı sektörünün tüm unsurlarının aynı masada toplanmasını sağladı. TOFED’in ev sahipliğinde 1 Kasım Perşembe günü gerçekleştirilen toplantıya, TOFED Genel Başkanı Mehmet Erdoğan, TOF Başkanı Mustafa Yıldırım’ın yanı sıra Şenol Ayyıldız, Engin Yıldırım (Metro Turizm), Kemal Erdoğan, Metin Alper Yücel (Kamil Koç), Mustafa Özdalgıç (Pamukkale Seyahat) , Ali Öztürk (Nilüfer Turizm), Sabri Karataş (Fındıkkale Seray), M. Ali Akçin (Anadolu Ulaşım), Mustafa Pak (Balıkesir Uludağ), Adnan Değirmenci (Kırıkkale Es Turizm), Hasan Kurnaz (Doğu Karadeniz Seyahat), Musa Çaktır (Marvip Seyahat), Necip Kartal (Van Gölü Seyahat), Mustafa Altunhan (Volkan-Metro Turizm), Zeki Kızılkaya (Özdiyarbakır Seyahat), Tahsin Yücefer (Çayırağası Turizm), Sinan Uzun (Truva Seyahat), Hayrettin Yağız (İzmir Seyahat), Hakan Özder (Lider Turizm), Seyhan Azder (Sakarya VİB), Levent İlica (İstanbul Seyahat), Mustafa Dağıstanlı (Dağıstanlı Turizm) ve TOFED Genel Başkan Yardımcısı Ali Çıkkan, Genel Sekreteri Mevlüt İlgin, Genel Müdür Yardımcısı Aytaç Şahiner, Av. Ercan Hasanbaşoğlu, TOF Başkan Yardımcısı İbrahim Arttırdı, Genel Sekreteri Nusret Ertürk, UATOD Müdürü Nur Gültekin katıldı. Ulusoy ve Varan firmalarını da TOF Başkanı Mustafa Yıldırım temsil etti. Toplam otobüsle seyahat edenlerin yüzde 70’ini temsil eden firma temsilcilerinin yanı sıra, toplantıda hazır bulunamayan firmaların da alınan kararları desteklemeleri bekleniyor.
Yeni yönetmelik değişikliği
Toplantının açılış konuşmasını yapan TOFED Genel Başkanı Mehmet Erdoğan, “Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde bayram öncesi yapılan değişiklikleri görüşmek için bir araya geldik. Gösterdiğiniz ilgiye teşekkür ederim. Ayrı sivil toplum kuruluşlarının ortak sorunlar çerçevesinde bir araya gelebileceği de görülmüş oldu” dedi. Mehmet Erdoğan yönetmelik değişikliği ile ilgili sıkıntıları Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Talat Aydın’ı cep telefonundan arayarak kendisine aktardığını belirterek şöyle konuştu: “Sayın Aydın’a yönetmelik değişikliği ile ilgili yönetmeliğin 20’nci maddesinde yer alan 1500 özmal koltuktan sonraki her hat için 100 özmal koltuk yatırımı yapılması zorunluluğunun sektörü zora sokacağını ve D4 belgeli araçlarla ilgili düzenlemelerin de sektörde sıkıntı yarattığını ilettim. O da bana 20’nci maddedeki ifadenin ‘özmal veya kiralık’ olarak düzelteceğini söyledi. Aydın’ın sektörü iyi tanıyan, sektörün yanında olan biri olduğunu biliyoruz. Ona inanıyor ve güveniyoruz. Bu nedenle bu hususun düzeltileceğine inanıyorum.”
Değişiklik yapılırken görüş alınmıyor
Erdoğan’dan sonra söz alan TOF Başkanı Mustafa Yıldırım ise Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği hazırlanırken, Ulaştırma Bakanlığı’nın sektörün görüşlerine başvurduğunu hatırlatarak sözlerini şöyle sürdürdü: “Ancak son ve kapsamlı değişiklikler yapılırken bakanlık bizim görüşlerimize başvurmadı. Talat Aydın’a ben de güveniyorum ama daha kapsamlı bir çalışma yapıp itiraz, görüş ve taleplerimizi yazılı olarak Ulaştırma Bakanlığı’na iletmemiz lazım” dedi. Geniş katılımlı bu toplantıda sektörün diğer sorunları üzerinde de görüş bildirilmesinin doğru olacağına işaret eden Yıldırım, “Firmalar filolarındaki otobüsleri satarken kasko değerleri üzerinden işlem yapılıp vergi ve harçlar ödeniyor ama araçlar o bedellerin çok altında fiyatlardan satılabiliyor. Bu nedenle de ödememiz gereken rakamdan fazla vergi ve harç ödüyoruz. Kasko bedellerinin her yıl otomatik olarak artırılması yerine, rayiç bedellerinin belirlenmesi gerekir. Sektörün içinde bulunduğu düşük kazanç, yüksek gider açmazından kurtulma noktasında e-bilet uygulamasına geçilmiş olması sevindiricidir. Firmalar e-bilet uygulamasını başlattıkları ve geliştirdikleri oranda masraflarında azalma olacaktır” diye konuştu.
D4 belgeli otobüslerde sıkıntı
Mustafa Özdalgıç (Pamukkale Seyahat): “1500 özmal koltuğun üzerinde koltuk kapasitesine sahip olan firmaların yeni hat açarken 100 özmal koltuk yatırımı yapması önemli bir sorun. Ancak yönetmelikte D4 ile ilgili olarak yapılan değişiklikler de önemli. Şu anda zaten örneğin Fethiye- İzmir hattında, Fethiye Muğla seyahati için bilet kesemiyoruz. Kesildiği takdirde büyük cezalar ödemek zorunda kalıyoruz. Şimdi bir de UKOME izinleri devreye girdiğinde büyük bir bürokratik yük ve amansız para cezaları ile karşı karşıya kalacağız.”
M. Ali Akçın (Anadolu Ulaşım): “1500 koltuk meselesindeki değişiklikle bence bizi denediler. Sektörden tepki geldiğini görünce de yeniden düzenleyeceklerini söylüyorlar. Sektör olarak bizim birlikte hareket etmemiz, ortak sorunlara ortak refleks göstermemiz önemli. Ama yeni değişiklikler içerisinde bence en önemlisi D4 belgeli otobüsler için getirilen düzenleme…”
Kemal Erdoğan (Kamil Koç): “D4 belgeli otobüsler için getirilen düzenleme çok önemli. Büyük ve kurumsal taşımacıları zora sokup, minibüsçü ve dolmuşçulardan oluşan küçük ve yöresel tekeller oluşturulmak isteniyor. D4 belgesine kaydedilecek otobüslerle ilgili sözleşmelerin kaldırılması gerekir. 1500 koltuktan fazla özmal kapasitesine sahip olan firmalara yeni hat açtıklarında getirilen yatırım zorunluluğunu Müsteşar Yardımcısı Talat Aydın’ın düzeltileceğini söylemesi iyi bir gelişme. Ancak yönetmelik değişikliği ile ilgili taleplerimiz doğru bir yol izlenerek bir bütün halinde bakanlığa bildirilmeli.”
Yönetmeliğin tümüne itiraz edilmeli
Şenol Ayyıldız (Metro Turizm): “Her gün üzerimize yeni yükler bindiriliyor. 1500 özmal koltuğa sahip işletmecilere yeni hatlar açtıklarında getirilen yeni zorunluluklar, sektörün gelişimine ve kurumsallaşarak büyüme çalışmalarına engel olmak demektir. D4 belgeli otobüslerden, diğer hükümlere dek pek çok noktada sektörün gelişimine, rahatlamasına, kurumsallaşmasına engel olan hükümlerin yer aldığı yeni yönetmeliğin sadece 1500 özmal koltukla ilgili hükmünün değil, tümünü değiştirmek, daha doğrusu bu son yönetmeliği iptal etmek gerekir. Bunu da ciddi bir çalışma yaptıktan sonra, gerekçelerimizi belirterek, uzlaşmacı ama kararlı bir tutumla gerçekleştirebiliriz. Bu nedenle ben farklı kuruluş ve firmalardan oluşacak 5 hukukçunun katılımıyla bir komisyon kurulmasını ve yönetmeliğin tüm maddelerinin tek tek ele alınıp değerlendirilmesini istiyorum.”
Birlikte kuvvet doğar
Necip Kartal (Van Gölü Seyahat): “Sektörün ortak sorunlarını görüşüp çözüm aramak için yapılan bu geniş toplantıdan çok büyük bir gurur ve onur duydum. Sektör birlikte hareket ederse çözülemeyecek sorun yoktur. Yönetmelikle ilgili sıkıntıların da birlikte hareket edildiğinde çözüleceğine inanıyorum.”
Mustafa Pak (Balıkesir Uludağ Turizm): “Biz bireysel hareket ettiğimizden hep, Türkiye bizi küçük görüyor. Birlikte hareket etmek lazım. Bu toplantı bu nedenle çok önemli. Ama belirli aralıklarla bu tür toplantıları sürekli hale getirmeliyiz. “
Sabri Karataş: “Fındıkkale Seray Turizm olarak bizim 17 özmal ve karşılığında 4 sözleşmeli otobüsten oluşan bir filomuz var. 1500 özmal koltuktan fazlasına sahip olan firmaların yeni yönetmelikle sıkıntıya girmiş olması küçük ölçekli firmaların sorunu değil. Ancak, sektörün birlik içinde olduğunu görmek çok güzel. “
Mustafa Altunhan (Volkan Metro Turizm): Biz çok büyük ve güçlü bir sektörüz. Ama gücümüzü ve büyüklüğümüzü tam olarak ortaya koyamıyoruz. Bütün uygar ve hukuksal yolları deneyelim. Yeni yönetmelik değişikliği ile ilgili taleplerimize çözüm bulamazsak, bir gün, hatta yarım gün süreyle kontak kapayalım. Karayolu yolcu taşımacılığı sektörünün ne denli önemli ve güçlü olduğu görülecek ve taleplerimiz kabul edilecektir.
İbrahim Arttırdı (TOF Başkan Yardımcısı): “Devlet bizi dağınık görmek istiyor. Otobüs işletmeciliği sektörünü küçültülmek ve 2023’te sadece kısa mesafelerde bölgesel taşımacılık yapan bir sektör olarak planlıyor. Biz birlikte hareket ederek Türkiye’nin en önemli taşıma modelinin kendi dinamikleri ile gelişimini devam ettirmesini sağlamalıyız.”
Mevlüt İlgin (TOFED Genel Sekreteri): “TOFED ile TOF olarak biz ilk defa bu toplantıda bir araya gelmedik. Zaten İTO ve TOBB’taki komisyonlarda sektörün ortak sorunları için birlikte hareket ediyoruz. İşbirliği yapmakta bir sorunumuz yok. Kendi tüzel kişiliklerimizi koruyarak işbirliğimiz devam edecek, buna inanıyorum.”
Ali Çıkkan (TOFED Genel Başkan Yardımcısı): “Talat Aydın’ın samimiyetine inanıyorum. Yönetmelik taleplerimiz dikkate alınarak yeniden düzenlenecektir. Bu nedenle bu toplantı bahane, birlik beraberlik içinde olmamız şahane!”
Her özmala karşılık aynı cins kiralık taşıt
Hakan Özder (Lider Turizm): “Değişiklik yönetmeliğinin 14’ncü maddesine eklenen ‘ç’ bendinde ‘sözleşmeli taşıt kullanım hesabında; her özmal taşıta karşılık aynı cinsten taşıt veya taşıtlar dikkate alınır’ hükmü var. Bu ne anlama geliyor. Yani 25 kişilik özmal küçük aracımıza karşılık yine 25 kişilik araç için mi taşıt kira sözleşmesi yapacağız. Bu hüküm netleştirilmeli. Biz otobüs işletmecileri kanun ve yönetmelikte otobüs olarak tanımlanmış araçların toplam koltuk kapasiteleri dikkate alınarak özmal-sözleşmeli otobüs filomuzu oluşturuyoruz. ‘Aynı cins’ tanımı çeşitli sıkıtılar yaratabilir.”
Kendimize de bakalım
Tahsin Yücefer (Çayırağası): Aynı zamanda TOF’un başkan yardımcısı olarak Ulaştırma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Talat Aydın’ın samimiyetine inanıyoruz. Aynı şekilde Başkanımız Mustafa Yıldırım ile birlikte Ulaştırma Bakan Yardımcısı Yahya Baş ile de çok yararlı görüşmelerimiz oluyor. Baş’ın da sektörümüze çok sıcak ve samimi bir şekilde baktığını biliyoruz. Mevzuatla ilgili sorunların çözüleceğine inanıyorum ama bize kalkıp da ‘Siz kendi içinizdeki sorunları çözdünüz mü’ derlerse ne cevap vereceğiz. Mesela maliyetlerin altında taşımacılık yapmaktan ve yıkıcı rekabetten ne zaman vazgeçeceğiz?”
Alınan kararlar
- Firma yöneticileri ve avukatlarından oluşan 10 kişiyi aşmayan bir komisyon kurulup, “Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik”in hem işletmecilik mantığı ve hem de hukuki yanıyla değerlendirilmesi, çıkacak ortak metnin aynı hazirunun onayına sunulması,
- Yönetmelikle ilgili değişiklik önerileri ve talepleri netleştikten sonra, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na, TOFED, TOF ve firma imzalarıyla resmi bir yazı halinde bildirilmesi,
- Hem yazıya cevap alınması ve hem de Müsteşar Yardımcısı Talat Aydın’ın verdiği sözü yerine getirilmesi için 10 günlük bir süre tanınması, eğer bu süre sonunda talep edilen değişiklikler ve iptaller yapılmazsa Danıştay’a yönetmeliğin tamamının veya bazı maddelerinin iptali için dava açılması,
- Hukuki süreçten de bir sonuç alınamaması halinde sektörün büyüklüğünü, önemini ve gücünün ortaya koyabilmek üzere en temel demokratik hakların kullanılmasının gündeme gelebileceği ve bu hakların başında da kontak kapama eyleminin bulunduğu,
- Sektörün en geniş kesimlerini ve iki federasyonu kapsayan “Birlikte hareket etme” sürecinin, ayda bir yapılacak periyodik toplantılarla sürdürülmesi.