Koronavirüs salgını (COVID-19) nedeniyle toplu taşıma kullanmak istemeyen çok sayıda kişi, özel araç alma telaşına düştü. Normalleşmede ilk adımların atılması ve iş hayatına yavaş yavaş yeniden dönülmeye başlanması bu eğilimi hızlandırdı. Ancak, sıfır araç pazarında yaşanan stok sorunu ve yüksek fiyatlar tüketiciyi ikinci ele yöneltiyor. Sektör temsilcileri, talepteki bu artışın yıl sonunda yeni bir rekor getirebileceğini umut ediyor.
Ipsos'un yaptığı araştırmaya göre; ulaşımda özel araç kullanımını tercih edenlerin oranı COVID- 19'dan önce yüzde 34 iken, bu oran salgın sonrasında yüzde 66'ya çıktı. COVID-19 öncesinde otobüs ve metro gibi toplu taşıma tercih edenlerin oranı ise COVID-19 sonrasında yüzde 56'dan yüzde 24'e düştü. Sektör temsilcileri, pandemi sebebiyle insanların toplu taşıma araçlarını kullanmaktan çekinmeye başladığı ve şimdiye kadar hiç araç sahibi olmayanların bile artık araç sahibi olmayı düşündüğünü belirtiliyor. Son iki yıldır daralan ve yılın ilk iki ayında büyüme sinyalleri veren sıfır otomobil pazarının COVID-19 salgınıyla birlikte yeniden daralma eğilimi gösterdiğini, buna karşın ikinci el pazarına eğilimin devam ettiğini belirten Garenta ve ikinciyeni.com Genel Müdürü Emre Ayyıldız, “Sıfır otomobil pazarında bir stok sorunu vardı. Şimdi bir de buna salgın nedeniyle üretimin durması, tedarik sürecinin zorlanması ve döviz kurunun yükselmesi eklendi. Yılın ilk üç ayında 2 milyon 143 bin adet ikinci el otomobil ve hafif ticari araç satışı gerçekleşti. İkinci el otomobil ve hafif ticari araç pazarının yılı iyi senaryoda 8 milyon adet satışla kapatmasını bekliyoruz” diye konuştu. 2019 yılında Türkiye'de satılan ikinci el araç sayısı 7 milyon 614 bin 301 ile en yüksek rakama ulaşmıştı. Ayyıldız, salgından kaynaklanan krizin büyümesi durumunda yani kötü senaryoda ise ikinci el pazarının 5.5 milyon adede gerilemesini öngördüklerini dile getirdi. Analiz şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, markaların mayıs ayı itibariyle yeniden üretime döndüğünü ancak bu dönüş az kapasite ve az üretimle gerçekleştiğini dile getirerek, "Yani önümüzdeki mayıs, haziran ve temmuz döneminde de ikinci ele olan talep devam edecek” dedi.
Fiyatlarda %7’den fazla artış bekleniyor
Diğer yandan, ikinci eldeki talep artışı fiyatları da yukarı çekiyor. Emre Ayyıldız, nisan ayının ikinci yarısından bu haftaya kadar fiyatlarda yüzde 10 artış olduğuna dikkat çekerek, “Kur son dönemde hızlı yükseldi, bunun etkisi ile kurda da büyük değişiklikler olmazsa, birkaç ay içerisinde ikinci el araç fiyatlarında ortalama yüzde 7’lik bir fiyat artışı daha bekliyoruz” dedi.
İkinci el araç pazarı oyuncularından Otomerkezi.net’in CEO'su Ali Karakaş, pandemi sebebiyle insanların toplu taşıma araçlarını kullanmaktan çekinmeye başladığı ve şimdiye kadar hiç araç sahibi olmayanların bile artık araç sahibi olmayı düşündüğünü belirterek, "Haziran sonu itibariyle fiyatlar yüzde 7-8 oranında artış bekliyoruz" diye konuştu.
Markete gitmek için ya da yalnız kalmak için araç kiralayan var
Garenta ve ikinciyeni.com Genel Müdürü Emre Ayyıldız, toplu taşımaya alternatif olarak, araç satın almayanların, Moov by Garenta gibi kısa süreli araç kiralama uygulamalarına yöneldiğine dikkat çekti. Ayyıldız, şöyle konuştu. “Sektöründe yüzde 85 pazar payı bulunan Moov by Garenta’ya COVID-19 döneminde yüzde 18 talep artışı oldu. Mayıs başı itibarı ile kiralama sayılarına baktığımızda, sokağa çıkma yasağı olan günler dikkate alınmadığında kiralama oranının arttığını söyleyebiliriz. Hatta 11 Mayıs pazartesi günü bu zamana kadar gerçekleştirdiğimiz en yüksek hafta içi günü kiralama hacmine ulaştık. Sadece markete gitmek için araç kiralayan var. Salgın sonrasındaki yeni normal dönemle birlikte paylaşımlı araçlara olan bu ilginin daha da artacağını düşünüyorum. Bu dönemde 0 km kiralamalar dikkatimizi çekti. Bu durumun bir benzerinin Japonya'da yaşandığını söyleyen Ayyıldız, özel bir şey konuşmak, uyumak veya yemek yemek gibi ihtiyaçları gidermek amacıyla araçların kullanıldığını görüyoruz. Her dakika başına 3 araç kiralanıyor. Moov by Garenta üye sayısında da artış devam ediyor. Hizmetin üye sayısı 400 bin aşarken, uygulamaya son 2 buçuk ayda 30 bin kişi eklendi.”
Yapılan müşteri anketine göre; tüketicinin yüzde 69 işe gitmek için uygulamayı kullanırken, ikinci sırada kişisel ihtiyaçlar geliyor.
LOJİPORT