Türkiye ile Çin arasında karayoluyla taşıma yapmanın önündeki engeller kalktı. Kazakistan’ın geçiş sayısını artırmasının ardından, bir diğer engel olan Türkmen kapısı da transite açıldı. Çin pazarında Türkiye için çok büyük fırsatlar olduğunu söyleyen lojistikçiler, deniz ve demiryoluyla 45 günü bulan taşımaların karadan iki haftadan kısa bir sürede yapılabileceğini söylüyor.
“Deniz ve raylardan 45 günde giden yükü 14 günde taşıyabiliriz”
Çin, uluslararası karayolu taşımalarında ilk anlaşmayı Türkiye ile yapmış, Türkiye ile Çin hükümetleri arasında 13 Mayıs 2017 tarihinde Pekin'de Karayoluyla Uluslararası Yük ve Yolcu Taşımacılığı Anlaşması imzalanmıştı. Ancak mevzuatlarla ilgili süreç tamamlanmadığı için yasal düzenlemeye ilişkin karar Temmuz 2021’de Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmişti.
Böylece, Türk taşımacıların Çin’e yıllık gidiş-dönüş 30 bin sefer yapabilmesinin önü açıldı. Ancak Çin’e karayoluyla ihracat taşımalarının önündeki bir diğer engel de transit geçiş güzergâhında bulunan ülkelerle yaşanan sorunlardı. Bu güzergah üzerinde bulunan Türkmenistan pandemi nedeniyle transit geçişe kapalıydı. Yine bir diğer geçiş ülkesi olan Kazakistan da Türk nakliyecilere yıllık sadece 2 bin transit geçiş belgesi veriyordu. Bu iki engel de kısa süre önce aşıldı. Diğer iki geçiş ülkesi olan Özbekistan ve Kırgızistan ile zaten geçiş belgesi sorunumuz yok.
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Alper Özel, Türkiye ile Çin arasında yapılan karayolu anlaşmasının önündeki transit geçiş engellerin kalktığını ifade ederek, “Çin’in ‘Sıfır COVID’ politikası nedeniyle şu anda taşımaların başlamasını beklemiyoruz. Ancak sonrasında bu taşımalar başlayabilir. Karayolunda bu ülkeye seferlerin başlamasıyla sadece Çin-Türkiye değil, Çin-Avrupa arasındaki taşımalardan da daha fazla pay alabiliriz” diye konuştu.
Çin pazarında Türkiye için çok büyük fırsatlar olduğuna vurgu yapan Özel, “Havayolu ile Çin’e 60 bin dolara ya da deniz yoluyla 45 günde taşınan 20 ton yükü biz karayolu ile bu ülkeye 10 bin dolara ve iki haftadan kısa bir sürede götürebiliriz” dedi.
Türkmenistan, 2 yıl sonra transit geçişe açıldı
Pandemi nedeniyle yaklaşık iki yıldır yapılamayan Türkmenistan transit geçişlerine yeniden izin verildi. Bu kapının açılaması Çin’e yönelik seferlerde önemli bir engelin kalkmasını sağlarken, ayrıca Gürcistan sınırındaki TIR kuyruğunu azaltacak. Türkmenistan üzerinden karayoluyla transit geçişler, “Sarahs - Farap - Sarahs güzergahından (İran - Türkmenistan - Özbekistan) 1 Haziran itibarıyla başladı. Ancak ilk seferlerin başlaması için TIR şoförlerinin vize alması bekleniyor. Vizeler 15-20 günlük sürede çıkıyor. Türkmenistan’ın açılması Türkiye’nin Orta Asya ihracat taşımaları açısından büyük önem taşıyor. Türkiye’nin önemli ihracat pazarlarından biri olan Orta Asya’a taşımalarda Türkmenistan transit geçiş ülkesi konumundaydı. Türkmenistan üzerinden Özbekistan başta olmak üzere Kırgızistan, Tacikistan ve Kazakistan’a yıllık 40 bine yakın ihracat seferi yapılıyordu. Pandemi öncesinde Türk nakliyeciler Orta Asya seferlerinin yüzde 90’ını İran üzerinden Türkmenistan’a, oradan da diğer ülkelere geçerek yapıyordu. Ancak salgın nedeniyle Türkmenistan tüm dünyaya transit geçişi kapattı. Bu gelişme sonrası Türk nakliyeciler için Orta Asya’ya ulaşmak için sadece iki seçenek kaldı. Alternatif en kısa yol Gürcistan- Azerbaycan rotası oldu. Ancak Azerbaycan, araç başına 500 dolardan fazla ek ücret aldığı için nakliyeciler çoğunlukla Gürcistan-Rusya-Kazakistan üzerinden Orta Asya’ya geçmeyi tercih ediyor. Savaş nedeniyle Ukrayna limanlarının kapanması da Rusya taşımalarını buraya kaydırmış, bu durum da Gürcistan sınırında yoğunluğa neden olmuştu.
"Orta Asya'dan boş dönüş sorununu da çözülür"
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD), Başkan Yardımcısı Emre Eldener, Çin’e karayoluyla TIR seferlerinin başlamasının Türkiye ekonomisine ve lojistik sektörüne büyük katkı sunacağının altını çizdi. Eldener, “Türkiye ile Çin arasındaki taşımalar pandemi ve savaşla birlikte daha kritik bir noktaya geldi. Ancak denizyolunda konteyner krizi ve yüksek navlunlar devam ediyor. Transit süreler de 45 güne yaklaşıyor. Yeni İpek Yolu projesine rağmen demiryolu istenilen şekilde kullanılamıyor. Bu taşıma modunda da transit süreler 40 günü aşıyor. Havayolu ise çok pahalı. Ancak biz yükleri karayolu ile iki haftada taşıyabiliriz. Ayrıca, Çin ile seferlerin başlaması ihracatımızın giderek arttığı Kazakistan gibi Orta Asya ülkelerinden TIR’ların boş dönüş sorununu da çözer” dedi. Sektör yetkilileri, Çin-Türkiye arası karayolu seferlerinin bir an önce başlaması için Çin, Kazakistan ve Türkmenistan ulaştırma yetkililerinin olduğu bir toplantı organize edilmesi gerektiği görüşünde.
LOJİPORT