Bakü’de yaptığı incelemelerden sonra konuşan UND İcra Kurulu Başkanı Fatih ŞENER; “Sorunun çözümü çok kolay, Türkmenbaşı’nda yanaşacak liman bulma sorunu yaşayan ve dönüş yükü de bulamayan RORO yerine, Liman sorunu olmayan ve aynı zamanda vagon da taşıyabildiği için dönüş yükü sorunu olmayan feribot ile taşıma yapmalıyız. Feribot tahsis edildiğinde Bakü’nün içine girme zorunluluğu olmayacak ve 80 km daha yakın olan ALAT Limanını kullanabileceğiz. Bakü yönetiminin izin vermesiyle bu uygulanabilir. Her iki tarafta liman şartları uygun ve bekleme olmayacaktır. Şehir içindeki diğer limana RORO’nun istediği sayıda araç gönderilir. Böylece feribotun yükü RORO’ya da kısmen bölünür. Azeri kardeşlerimizden çok acil olarak 2 adet Feribotu Türk araçlarına tahsis etmelerini ve 25 Eylül’de açılışı yapılmış olan Alat limanından hiç bekleme yapmadan geçişimizi sağlamalarını bekliyoruz. Yapılan yeni liman, yeni iskele teknolojisi feribot yükleme kapasitesini de % 20 arttıracaktır. Yüzlerce araç Bakü’ye girmeyeceği için her şey daha güzel olacak. Azerbaycan ve Türkmenistan tarafında Limanlar RORO gemileri için uygun hale gelene kadar tırlarımız feribotlar ile taşınmalıdır” dedi.
UND Başkanı Fatih Şener şöyle devam etti: “Türk araçları, Türki Cumhuriyetlere yaptıkları taşımalarda İran yerine Hazar geçişini kullanmak istemektedir. Karayolu güzergahında karşılaştıkları problemler bir yana bırakılırsa, uzun süreli beklemeler ve ücretler, gemi kullanımının önündeki en önemli engellerdir. Fiyat yüksekliği; İran’da geçici olarak yaşanan geçiş fiyat artışı sebebiyle, bugünlerde karşılanabilir noktaya gelmişse de uzun süreli beklemeler sebebiyle taşımacılar bu güzergahı kullanmamaktadır. Aşağıdaki tablodan da görüleceği gibi, UND tarafından son aylarda yapılan yönlendirmelerin de etkisiyle bu yolu kullanan araç sayısı artmış ancak bu güzergahı kullanan sürücüler 6-8 Güne varan uzun beklemeler sebebiyle bu yolu tekrar kullanmaktan ve tavsiye etmekten kaçınmaktadır.”
Hazar Bilgi Notları
TAŞIMA FİYATLARI
- Bakü-Türkmenbaşı taşımaları mukayese edilen diğer RoRo hatları ile karşılaştırıldığında çok pahalıdır.
- Türkmenbaşı tarafında RORO’lar için Liman beklemelerinin fazla olması sebebiyle gemi/sefer sayısının düşük olması, yüksek Sefer başı sabit maliyeti,
- RORO’lar için Feribotlarda olduğu gibi Dönüşte Vagon taşıma esnekliği olmaması sebebiyle doluluk sorunu
- Gemilerin eski oluşu,
FERİBOT TAŞIMALARI:
GÜÇLÜ YÖNLERİ:
- Yeni yapılmış ELET Limanını da kullanabilmesi sebebiyle mesafeyi 80 km kısaltması,
- Türkmenistan tarafında kendine has rıhtımı olduğu için RoRo gibi uzun süreli rıhtım beklemeleri yaşamaması,
- Aynı zamanda vagon da taşıyabildiği için dönüşte dolu gelme garantisinin olması,
- Dönüşte araç olmasa bile vagon taşıyabilmesi sebebiyle beklemelerin olmaması,
ZAYIF YÖNLERİ:
RORO TAŞIMALARI :
GÜÇLÜ YÖNLERİ:
- Türkmenistan tarafının 60 araç kapasiteli max 16 mil hıza bir Ro-Ro alması, ikincinin de yıl içinde sefere başlayacak olması,
- Türkmen tarafının da bu hatta çalıştıracağı RoRo Sebebiyle Türkmen tarafında Liman beklemelerinin azalması ve her iki limanda hizmet kalitesinin artması,
ZAYIF YÖNLERİ:
- Bakü’de şehir içinde, giriş kısıtları olan bir limanı kullanıyor olması,
- Sadece araç taşıyabilmesi sebebiyle Türkmenistan’da dönüş için yeterli araç olmaması sebebiyle Bakü’den sefere çıkamaması,
- Türkmenbaşı Limanında kuru yük gemileri ile aynı rıhtımı kullanması sebebiyle boşaltma için açıkta 3-4 güne varan beklemeler yaşaması
LİMANLAR
- ELET LİMANI
Yapım aşamasında olan bu limanın Vagon ve Tır taşıyabilecek 2 rıhtımının açılışı 22 Eylül 2014’te yapılmış. Şu anda sadece vagon taşınıyor.
2 yıl sonra tamamen hizmete girecek olan bu liman RoRo taşımaları için 8-10 ay sonra hazır olabilecek.
Tamamlandığında Bakü içindeki tüm limanlar kapatılacak ve Lojistik merkez burada konumlanacak.
Şu anda Feribotlar için hareketli 2 rıhtım var. Vagon taşımaları tamamen buradan yapılıyor. Feribotla Tır taşımaları istenildiği anda başlatılabilir gümrük vs. herşey hazır.
GÜÇLÜ YÖNLERİ
- Gürcistan-Bakü yolunda 80 km daha kısa olan bir kavşakta konuşlanmış olması,
- Yeterli Tır Park alanlarına sahip olması,
- Gemi doldukça alçalabilen hareketli rıhtımı ile Feribot kapasitesi olan 34-35 yükleme ile kapasitenin tam kullanılabilmesi,
- Dönüşte vagon da taşınabileceği için geri boş dönmi8e riskinin hiç olmaması
ZAYIF YÖNLERİ
- Sürücüler için sosyal kullanım alanlarının olmaması,
- Prichal Limanı (Tır taşımalarının yapıldığı mevcut liman)
GÜÇLÜ YÖNLERİ
- Gemi tamir fabrikalarının da bu limanda olması sebebiyle yaşlı olan gemilere bekleme sırasında müdahale etme imkanı,
ZAYIF YÖNLERİ
- Şehrin içinde olan bu Limana araçların ancak gece girebiliyor olması
- Geceyi bekleme sebebiyle Azerbaycan içindeki transit süre aşımı ve cezalara sebep olması
- Çok uzun süreli gemi beklemelerine rağmen sürücüler için hiçbir sosyal imkan olmaması,
- Alternatif olacak ELET limanına göre 80 km daha fazla yol yapılmak zorunda bırakması,
- Sabit rıhtım sebebiyle ağır yüklerde geminin alçalması sebebiyle % 15-20 kapasitenin gemiye yüklenememesi,
- Türkmenbaşı Limanından vagon getiren Feribotun Tır götürmesine karar verilmesi halinde Feribotun Elet limanından 4-5 saat yol yaparak bu limana ulaşabilmesi, İlave maliyet ve süreye sebep olması,
- Sürücüler için sosyal kullanım alanlarının olmaması,
HAZAR TRANSİT GEÇİŞİ DEĞERLENDİRME ZİYARET RAPORU
SONUÇ :
Hazar Denizyolu Geçişi, ülkemiz araçları için önemli gecikmeler ve yüksek maliyetler sebebiyle tercih edilemez durumdadır.
Son dönemde iran ile yaşanan kriz sebebiyle bu güzergahtaki fiyatların yükselmesi ve beklemelerin uzaması ve UND’nin teşvikleri ile son birkaç ayda bu güzergahın kullanımı önemli ölçüde artmış ancak bu durum sürdürülebilir değildir.
Yeni liman imkanlarının kullanılamıyor olması ve RoRo sebebiyle verimsizlik mevcuttur. Liman imkanları gelişene kadar öncelikli olarak RoRo yerine Feribotların ve ELET Limanının Kullanıma alınması ile daha hızlı ve düşük maliyetli bir taşıma ile taşıyıcı şirket ve müşteriler kazanacaktır
GEMİ OPERASYONU İLE İLGİLİ YAPILMASI GEREKENLER:
- Tır taşıması için ana taşıma merkezi 80 km daha avantajlı olan ELET Limanı olmalıdır.
- Türkmenbaşı yeni RORO Limanı ve Elet RORO terminali tamamlanıncaya kadar araçlarımız ağırlıklı olarak Feribot ile taşınmalıdır.
- Feribot aynı zamanda Vagon da taşıdığı için araç bulunmaması halinde bile dolu gelecektir.
- Feribotların Türkmenistan’da RoRo’lar gibi bekleme problemi yoktur. Bu sebeple her gün bir sefer yapılacak birim maliyet düşecek ve karlılık artacaktır.
- Bu liman, yükseklik ayarlı teknolojisi ile feribot araç kapasitesini % 15-20 arttırmaktadır.
- Vagon boşaltan feribotun eski limana gitmek için yakıt ve süre kaybı yapması yerine, zaten o bölgede olan araçlar doğrudan feribota yüklenmelidir.
- Eski Limanda kalkış şartları uygun ve Türkmen tarafında limanı hazır olan RORO talebi ile ELET Bölgesinden sadece kapasitesi kadar araç eski limana gönderilmelidir.
- Fiyat mukayese tablosu incelendiğinde bu güzergahta fiyatların Liman problemleri ve verimsizlik sebebiyle çok yüksek olduğu görülmektedir. Fiyat tek yön en fazla için 750 USD, Gidiş dönüş için 1.200 USD olmalıdır
- Gemi Biletleri gidiş dönüş alanlar için cazip olmalıdır.
- Eski limanda mevcut kayıt dışı masraf sisteminin yeni limana gelişi engellenmelidir.
- Elet limanından bu operasyonun yürütülmesi başladığında Türkiye tarafından Liman bölgesinde sürücülerimiz için prefabrike bir sosyal tesis yapılmalıdır.
BU GÜZERGAHLA İLGİLİ YAPILMASI GEREKEN DİĞER KONULAR
- Türkiye Gürcistan sınırında SARP kapısının yükünün azaltılması, geçiş hızının artması amacıyla diğer kapıları da kapsayacak yönlendirmelerin yapılması
- Transit araç sayısı ve ülke gelirleri artacağı için RORO Kullanıcılarına Azerbaycan ve Türkmenistan’da indirimli transit geçiş belgesi sağlanmalıdır.
- Özellikle Azerbaycan’da ADR, Tonaj kontrolleri bazlı yanlış yorum ve uygulama kaynaklı Ceza veya diğer giderlerin engellenmesi
LOJİPORT