Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de otomotiv fabrikalarının üretime ara vermesi, geçen yıl başlayan stok sorununu bu yıl zirveye taşıyacak. Bazı markalarda hiç stok bulunmazken, bazılarında ise 400 adedi geçmiyor. Sıfır araç pazarında yaşanan bu arz sorununun ikinci ele talep ve fiyat artışı olarak dönmesi bekleniyor.
“Elimizde 400 araç kaldı”
ALJ Türkiye ve Toyota Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su Ali Haydar Bozkurt, yeni tip koronavirüs nedeniyle dünyada birçok firmanın üretimi durdurmasından dolayı tedarikte sorun yaşandığını belirterek, "Elimizdeki araç sayısı şu anda 300-400 adet. Üretim yeniden başlayana kadar yeni araç satışı maalesef yapılamayacak ya da çok sınırlı sayıdaki eldeki tek tük araçlarla yapılacak gibi görünüyor” dedi. Şu anki görüntüde bu yılın "kayıp yılı" olacağına işaret eden Bozkurt, "Ama derdimiz keşke bir tek otomotiv olsa. Derdimiz çok daha büyük. Bütün ekosistemden bahsediyoruz. İnsan sağlığından bütün ekonomik sistemin alacağı darbeden bahsediyoruz. Şu anda devletten otomotiv sektörü olarak çıkıp şunu istiyorum demeye utanıyorum” dedi.
“Hazirana kadar hiç araç yok”
Volvo Car Türkiye Genel Müdürü Sabri Sözen ise stokta hiç araçları olmadığını belirterek, “Biz Haziran'a kadar tüm üretim planımızdaki otomobilleri sattık. Çoğunda sabit TL fiyat garantisi var. Son 1 aydır sattıklarımızda ise dövizin hareketliliği nedeniyle sabit TL fiyatı garantisi sunamadık” dedi. Sabri Sözen, stok sorunun bu yıl ikinci ele talebi hızlandıracağını belirterek, “Korona salgını sebebiyle üretimler durmasaydı, yaza tedarik yoğunlaşacaktı. Ama şu an bu durum yaz sonuna ötelendi. Bu nedenle bir süre daha 2. el piyasası yüksek seyredecek gibi düşünüyorum” dedi.
“Ancak yerli üreticide biraz araç vardır”
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Murat Şahsuvaroğlu da şu anda piyasada çok kısıtlı araç stoku olduğuna işaret ederek, "Mart ayında Avrupa'da bizim tedarikçilerimiz, markalar zaten fabrikalarını kapatmışlardı üretim yoktu. Dolayısıyla ancak yerli üreticilerin elinde bir miktar araç vardır. Koronavirüs salgını olmasaydı, 75 bin satardık. Pazar oraya doğru gidiyordu. Ama Avrupa'nın birden şalter indirmesi, fabrikaların frene basması, insanların en önemli önceliği sağlık, herkesin önünde sağlık açmazı olması, dolayısıyla bizim de birden frene basmamıza sebep oldu. Maalesef ön göremediğimiz bir alev topu nisan ve mayıs ayları var. Kısa Çalışma Ödeneği ve KGF başvurularımızın bir an önce sonuçlandırılmalı iki ayı kazasız belasız atlatalım" şeklinde konuştu.
2. ele yatırımcı ilgisi artıyor
Anadolu Grubu bünyesinde faaliyet gösteren, araç kiralama markası Garenta ve online ikinci el otomobil alım satım platformu olan ikinciyeni.com’un Genel Müdürü Emre Ayyıldız, sıfır araç pazarında yaşanan arz sorunun ikinci ele talebi hızlandıracağını ve bu durumun fiyatları da yukarı çekeceğini vurgulayarak, şunları söyledi. “Arz sorunu ikinci ele talebi hızlandırmasını bekliyoruz. Zaten bir süredir 2. el yatırım aracı olarak görülüyordu. Koronavirüs nedeniyle ikinci elde fiyatlar son iki haftada yüzde 8 düştü ancak, panik havası ile önümüzdeki aylarda fiyatların artışa geçeceğini öngörüyoruz. Belki fiyatlar bir süre daha düşebilir ama bu geçici olacaktı. Diğer yandan kur artışı nedeniyle arz sorunundan bağımsız sıfır araçların fiyatı yükselecek, bu da ikinci ele talebi artıracak. İkinci elde fiyatların bir süre daha düşmesi yatırım amaçlı araç alan tüketicinin de ilgisini artırıyor. Çünkü fiyatların yaza doğru artacağı beklentisi var.”
Danışmanlık şirketi Autofocus Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Sakarya da ikinci elde fiyatların artmasını beklediklerini ifade ederek, “Salgının Avrupa’ya yayılımı öncesi şubat ayında 6.60 seviyesinde olan euro kuru yüzde 10 artışla 7.25’e geldi. Bu araç fiyatlarına da yansıdı markalar sıfır araçlara bu iki ay içinde yüzde 5 ve üzerinde zam yapmak zorunda kaldılar. Sıfır araç fiyatlarındaki bu artış mutlaka ikinci el fiyatlarına yansıyacak. Aynı zamanda yeni araç üretiminin durması önümüzdeki üç ay bulunurluk sıkıntısına yol açacak bu da yine ikinci el araçlarda fiyat artışına sebep olacak” diye konuştu.
“Gerekirse aracımızı satıp personele sahip çıkmalıyız”
Dernek çatısı altında otomotiv yetkili satıcılarla beraber Türkiye'de 664 adet tüzel kişilik ve 970 civarında da plaza bulunduğunu bildiren OYDER Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, otomotiv yetkili satıcılarının 70 bini direkt olmak üzere 100 bin kişiyi istihdam ettiğini ifade etti. Bu istihdamın korunması gerektiğini vurgulayan Şahsuvaroğlu, "Bizler için bilançomuzun en önemli değeri, ekmeğimizi birlikte büyütüp, ekmeğimizi beraber bölüştüğümüz mesai arkadaşlarımız. Bizim gerekirse ceketimizi satıp, altımızdaki arabayı satıp mesai arkadaşlarımıza muhakkak sahip çıkmamız lazım" dedi.
Salgın 120 bin adetlik satışı vurdu
Danışmanlık şirketi Autofocus yöneticisi Uğur Sakarya, “Otomotiv sektörü mart ayında koronavirüs sebebiyle, 15 bin adet satış kaybetti. Bu öngörülemeyen salgın olmasaydı önümüzdeki üç ayda yaklaşık 185 bin adetlik satış olmasını bekliyorduk. Şimdi ise içinde bulunduğumuz şartlar nedeniyle nisan, mayıs ve haziran aylarında ancak 80 bin adet civarında satış olabileceğini öngörüyoruz. Dolayısıyla, Koronavirüs’ün otomotiv sektörüne bilançosu en az 120 bin adetlik satış kaybı oldu” diye konuştu.
Aysel YÜCEL – DÜNYA
LOJİPORT