Ülkemize gelen yabancı plakalı araçlar, otorite boşluğu sebebiyle otoyol ve köprüleri bedava kullanıyor, trafik ihlallerinde de hiçbir ceza ödemiyorlar. Türk vatandaşlarının, sistem hataları sebebiyle, otoyol ve köprü geçişlerinde Otomatik Geçiş Sistemi (OGS) ve Hızlı Geçiş Sistemi (HGS) kaynaklı yüksek rakamlı cezalarını nasıl ödeyeceklerini tartıştıkları şu günlerde, yabancıların otorite boşluğu sebebiyle hiçbir şey ödememelerini nasıl yorumlamak gerekir?
Türkiye’nin otoyol ve köprülerini kaçak şekilde kullanan, ülkemiz trafik kurallarını ihlal cezaları bile tahsil edilemeyen yabancı plakalı araçlar, ülkemize giriş ve çıkışlarda herhangi bir kontrol ve tahsilat sistemi olmaması sebebiyle yıllardan beri otoyol ve köprüleri ücret ödemeksizin kullanabiliyor. Ülkemiz ekonomisi açısından büyük kayıp anlamına gelen bu durum için henüz bir önlem de alınabilmiş değil. Konuyu Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yetkililerine de ilettim. Ancak henüz bir cevap alabilmiş değilim.
Yabancı araçların sebep olduğu maddi kayıpları ülkemize giriş-çıkış yapan araçlar üzerinden hesap etmek mümkün. Ancak taşımacılık sektörüne haksız rekabetle verdikleri zararı tahmin etmek dahi zor. Türkiye’ye 2015’te toplam 385 bin yabancı tescilli TIR’ın girişçıkış yaptığı ve 50 bin yabancı TIR’ın ise Türkiye otoyollarını, köprülerini ve imkânlarını kullanarak transit taşımacılık faaliyetinde bulunduğu ve bu sırada yarattığı haksız rekabet de dikkate alındığında, son beş yıldaki toplam zararın 1 milyar TL’yi bulduğu tahmin ediliyor. Üstelik bu rakamlara otomobiller dahil değil.
Ayrıca EDS ve radar kontrollerinde kesilen cezalarda da aynı sıkıntı söz konusu. Çünkü cezaların tahsil edilebilmesi için gönderilecek muhatap olmaması yüzünden yabancı plakalı araçlara kesilen cezalara dair makbuzlar, kesenlerin elinde kalıyor. Polisin bizzat aracı durdurarak yazdığı cezalar bile sürücünün o anda ödeme yapmaması halinde daha sonra tahsil edilemiyor.
Öte yandan Türk TIR’ları Avrupa otoyollarında, Türkiye’nin 10 kat fazlası otoyol, köprü geçiş ücreti ve trafik cezaları ödüyorlar. Ödeme yapılmaması halindeyse ilgili ülkeyi terk etmelerine müsaade edilmiyor ve tahsilatlar sıkı polis kontrolü altında yaptırılıyor.
"2013'TEKİ KAYIP 75 MİLYON TL"
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener konuyla ilgili olarak şunları anlatıyor:
“Türkiye’de yabancı plakalı araçların otoyol ve köprü geçişlerinde, ayrıca trafik ihlallerinde parayı tahsil edecek otoritenin tespit edilememesi sebebiyle ülke olarak ciddi maddi kayıplar yaşanıyor. Devletin elindeki resmi verilere göre 2013 yılında bu yüzden ülkenin kaybettiği rakam 75 milyon TL’nin üzerindedir. Buna sektörün haksız rekabet sebebiyle olan kayıpları da eklendiğinde ciddi bir maddi kayıp ortaya çıkmaktadır. Yabancılardan tahsil edilemeyen paralarda tüyü bitmemiş yetimin hakkı olduğu gibi sektörümüz açısından da ciddi haksız rekabete sebep olunmaktadır. Türk TIR’ları Bulgaristan-Romanya arasındaki köprüye tek yön geçiş için 37 Euro (122 TL) öderlerken, yabancı TIR’ların iki kıtayı birbirine bağlayan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü geçişinde 16 TL’yi dahi ödemiyor olmaları büyük haksızlıktır. Twitter’da zaman zaman yabancı TIR şoförlerinin; ‘Gelin Türkiye’de yarışalım’ şeklinde mesajlarına rastlıyor ve üzülüyoruz. Yabancı TIR’lara trafik cezası bile yok. Türkiye bir an önce bu ayıptan kurtulmalıdır.”
MEVZUAT VAR, UYGULAMA YOK
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un (6001 sayılı) Geçiş Ücretini Ödememe ve Güvenliğin İhlali başlıklı 30. maddesi:
“Sürücüsünün Türk vatandaşı olup olmadığına bakılmaksızın yabancı plakalı araçlara uygulanacak olan bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen idari para cezaları ile geçiş ücretleri ve ikinci fıkrasında yer alan idari para cezaları tebligat şartı aranmaksızın sürücüsü bilgilendirilmek suretiyle tahsil edilir. Tahsilât gerçekleşmeden yabancı plakalı aracın ülkeyi terk etmesine izin verilmez. Bu fıkra hükümlerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nca müştereken altı ay içinde belirlenir.”
Kanun bu şekilde, ama bu hükmü yerine getirecek yeterli düzenlemelerin olmaması sebebiyle yabancı araçların usulsüzlüklerine ilişkin ceza tahsilâtları yapılamıyor. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın gümrük kapılarında yabancı araçlardan bu tahsilâtları yapacak düzenlemelere gitmesi gerekiyor.
"GÜMRÜKÇÜ VE POLİSE YETKİ GELİYOR"
Yabancıların Türkiye’den geçiş cezalarını ödemeden çıkabilmesini değerlendiren ve Avrupa’daki sistemi anlatan Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Çetin Nuhoğlu, şunları söyledi: “Avrupa’da gümrükçülerin cezası bulunan aracı kapıdan bırakmama yetkisi var. Ayrıca otoban polislerinin ceza kestikten sonra doğrudan tahsilat izni olduğu için aracı ödeme almadan bırakmayabiliyorlar. Türkiye’de ise bizim gümrükçülerimizin ceza yüzünden kapıdan bırakmama yetkisi yok. Trafik polisleri de tahsilat yapamıyor. Cezasını ödemeden çıkış yapan aracın plakasından ülkesi tespit edilirse, ceza iletilmesi için elçiliğine yollanıyor. Gümrükçülerimiz ve polislerimizin Avrupa’yla aynı yetkileri sahip olması için yasal çalışma yapılıyor.”
Güntay ŞİMŞEK / GAZETE HABERTÜRK
LOJİPORT