YAŞLANAN GELİŞME

Türk deniz ticaret filosu, İMEAK Deniz Ticaret Odasının 2009 yılı faaliyet raporunun verilerine göre sayısal olarak yüzde 3, tonaj bazında ise yüzde 7 büyüme kaydetmiştir. Raporda dikkat çeken diğer bir konu da, yabancı bayrak çeken Türk ticari gemilerinin yüzde 58 e ulaşmasıdır. Deniz Ticaret Odası'nın hazırlamış olduğu faaliyet raporunda, en büyük artışın yüzde 6 ile büyük tonajlı gemilerde olduğu belirtilmektedir. Türk Deniz Ticaret Filosu'nun tonajı, yabancı bayraklı Türk gemiler de dahil olmak üzere 15.3 milyon dwt. den 17.2 dwt. ye çıkmıştır. Ama ne yazık ki bu artış, Dünya deniz ticaretinin yıllık 300 milyar doları aşan o iştah kabartan pastasından alınan payın artmasına yetmemiştir. Ticaret filomuz 2008 yılı Dünya sıralamasında 24. sırada yer alırken, bu gelişmelere karşın 2009 yılında 26. sıraya gerilemiştir. Türk Deniz Ticaret Filosu performansının en güçlü ve en verimli olduğu 1996 yılında 10.8 milyon dwt. ile 16. sıraya yükselmiştir. Aradan geçen on üç yıl sonra kaydedilen 6.4 lük artış deniz ticaret filomuzun Dünya denizlerindeki rekabet şansının artmasına yeterli gelmemiştir. Ticari gemi sayımız (150 groston üzeri) yüzde 3.3 lük büyüme ile 2009 yılında sayısal olarak 1576 ya ulaşmıştır. Buna karşılık 2010 Ocak ayı itibarıyla 158 ülkeyi kapsayan değerler ile Dünya deniz ticaret filosunun kapasitesi toplam 46.948 gemiyle 1.23 milyar dwt. ye yükselmiştir. Panama, Liberya ve Marshall adaları ilk üç sıraya yerleşirken, Türkiye 2008 yılı değerlerine göre 0.1 gerileyerek 0.7 ile ancak 26. sırada tutunabilmiştir. Dünya deniz ticaret filosunun 2009 yılındaki yüzde 8.5 olan büyümesi baz alındığında, Türk Deniz Ticaret Filosunun tonaj değerlerinin Dünya ortalamasının altında olduğunu görürüz. Faaliyet raporundaki diğer çarpıcı gerçek ise, yabancı bayrak çeken Türk gemilerinin sayılarındaki tırmanıştır. Halbuki 1998 yılında deniz ticaret filomuzun yüzde 96 sı Türk bayraklı iken, bu oran bugün yüzde 42 lere gerilemiştir. Türk deniz ticaret filosunda bulunan kuru yük gemileri sayısal olarak yüzde 27 lik bir oranla üstünlük sağlamışlardır. Büttün bu gelişmeler ve büyümelere karşın 2009 yılı değerlerine baktığımızda, deniz ticaret filomuzun bir yıl öncesi verilerine göre beş ay daha yaşlandığını görürüz. Gemilerin yaş ortalaması 2010 yılında 24.62 iken, 2009 yılında 24.24 olarak belirlenmiştir. Bu da bize içinde bulunduğumuz yılda gemilerin biaz daha yaşlandığının sinyallerini vermektedir. Hem sayısal hemde tonaj olarak büyüyoruz ama, Dünya denizlerindeki ekonomik değerlerden yeterince pay alamıyoruz, üstelik de filomuz yaşlanıyor, Dünya sıralamasında 16. sırada  iken 26. sıraya geriliyoruz. Geçmiş tarihlerde yüzde 96 olan Türk bayraklı gemilerimizin oranı günümüzde yüzde 42 lere kadar düşüyor ve Dünya denizlerindeki rekabet şansımız da yükselmiyor. Türk deniz ticaret filosu bu değerlerin ışığında nereye doğru gidiyor?