Başta demiryolu sektörü olmak üzere ulaştırma alanındaki öncü atılımlarıyla senelerdir referans endüstri şirketleri arasında hep ön sıralarda yer alan Fransa merkezli Alstom, Türkiye dahil dünyada 60’ı aşkın ülkede faaliyet gösteren dev bir kuruluştur. Sadece 8900 çalışanı Fransa topraklarında görev yapan Alstom’un yeryüzü genelindeki toplam personel sayısı ise 36 300’dür. Özellikle farklı ve yenilikçi raylı sistem araçlarının geliştirilip üretilmesinde son derece büyük bir deneyim ve bilgi birikimine sahip Alstom, tüm hisseleri kendisine ait NTL isimli yan kuruluşuyla beraber 2017 yılında kent içi ulaşımında önemli ölçüde ses getireceğine mutlak gözüyle bakılan modern bir %100 elektrikli otobüs üretimini gerçekleştirdi. “Aptis” adı verilen söz konusu otobüsün fütürist/gelecekçi tasarımında bir miktar tramvaydan esinlenen Alstom firması, dört yönlendirilebilir tekerleğe ve hayli geniş bir manevra yeteneğine sahip yeni otobüsüyle haklı biçimde gurur duyuyor. Kimilerince “tekerlekler üzerinde ilerleyen bir tramvaya benzeyen ve duraklara yanaşıp ayrılırken de âdeta bir yengecinkini andıran hareketler sergileyebilen harika bir karayolu taşıtı” şeklinde tanımlanan “Aptis”in bilinirliği ve çektiği ilgi günümüzde gitgide artan bir düzeye ulaşmış durumda.
Uzunluğu 12 metre, genişliği 2.5 metre, yüksekliği 3 metre ve iç yüzey alanı 20 metrekare olan 241 beygir gücündeki “Aptis” 95-100 yolcu taşıyabilirken [tekerlekli sandalyeleriyle 4 engelli yolcu dahil], saatte maksimum 70 kilometre de sürat yapabiliyor. Sıfır karbondioksit emisyonu hedefine erişmiş araç, günlük servis hizmeti sonrasında geceleri depo veya bakım atölyesinde 5 saat sürecek tam şarj işlemini takiben ertesi gün 200-250 kilometre (yaklaşık 6 saat) boyunca özgürce işlevini yerine getirebiliyor. Bu yeniden şarj işlemi gerektiğinde, her hattın ara ya da son duraklarında gündüzleri 5 dakikalık hızlı şarj uygulaması şeklinde de yapılabiliyor. “Aptis”in her tip şarj işlemleri ya ters çevrilmiş bir pantograf veya Alstom’un yer/zemin bazlı orijinal statik şarj sistemi (SRS) üzerinden sağlanıyor. Toplam maliyeti bugünün toplu ulaşımda kullanılan en gelişmiş dizel otobüslerininkine eşit “Aptis”in işletme harcamalarıysa onlarınkinden daha az. Üstelik bir dizel otobüsün hizmet ömründen daha uzun süre (20 yıl) aktif çalışma hayatına devam edebilme şansına sahip.
Uzunca bir araştırma-geliştirme döneminin ürünü “Aptis” pek çok toplu taşımacılık uzmanına göre, kentsel ortamlardaki ulaşımda “çığır açıcı” ve “oyun kurallarını değiştirici” niteliklerle donanmış durumda. Alstom’un Fransa’nın Alsace bölgesinde Hangenbieten ve Reichshoffen’de konuşlanmış iki ayrı tesisinde üretimi tamamlanan “Aptis,” tıpkı bir tramvay gibi alçak tabana ve geniş çift kapılara sahip. Böylelikle yolcuların otobüse kolay binip inebilmelerinin yanı sıra ayrıca otobüs içerisinde rahatça ilerlemelerine de imkân tanınmış olunuyor. Aracın önü ve arkasındaki dev panoramik pencereler ise ona konvansiyonel/geleneksel otobüslere kıyasla %20 oranında daha fazla cam alanı sağlıyor. Şehir içi toplu taşımacılıkta gözden düşen troleybüs ve yeniden gözdelik kazanan tramvay kadar çevre dostu ve en az onlar kadar da süratli “Aptis,” iki yönlendirilebilir dingili sayesinde dar ya da geniş alanlı duraklara çok rahat girip çıkabildiği gibi, virajları da daha kolay dönebiliyor. “Elektrikli otobüs pazarı dünyada şaşılacak şekilde büyüyecek ve biz buna benzersiz taşıtımız ‘Aptis’ ile şimdiden hazırız” diye yorumda bulunan Alstom ve NTL yetkililerine hak vermemek mümkün değil elbette!
Üretilen ilk modeli, Fransa'nın başkenti Paris ve banliyölerinin bir bölümüne hizmet veren devlete ait bir toplu taşıma işletmecisi konumundaki “RATP”nin yoğun birkaç otobüs hattında yaklaşık iki yıldır başarıyla denenen “Aptis”in bu deneyimden elde edilen geri bildirimler doğrultusunda geliştirilen son versiyonu önce Fransa’nın 6’ncı büyük kenti Nantes’da 1-3 Ekim 2019 tarihleri arasında düzenlenen ve bir tür ulusal düzeyde toplu taşımacılık fuarı niteliğindeki “RNTP”de boy gösterdi. Buradan sonra da, 17-23 Ekim’de dünyanın en eski, en meşhur ve en büyük otobüs fuarı olan ve hem Belçika hem de Avrupa Birliği'nin başkenti Brüksel’de ziyaretçilerini ağırlayan “Busworld Europe”u ve hemen ardından da 23-24 Ekim’de İspanya’nın başkenti Madrid’de bu sene 5’incisi gerçekleştirilen Avrupa Elektrikli Araç Kongresi’ni onurlandırdı. Böylece “Aptis,” deyim yerindeyse meraklılarının gönüllerini “Yaşlı Kıta”da bir ay içinde üç defa fethetmiş oldu. Yine geçtiğimiz ekim ayında “RATP” de, yaptığı bir açıklama ile Alstom firmasına 50 adet “Aptis” otobüsü sipariş ettiğini ve bu sayının önümüzdeki senelerde 210’a çıkabileceğini duyurdu ki, bu haberle sessiz, sarsıntısız, çevik ve klimalı “Aptis”lerin 2020 yılı bitmeden Paris’in bulvar ve caddelerini renklendirmeye başlayacakları kesinleşti. Bir aksilik olmadığı takdirde, Paris’ten önce sakinlerini “Aptis” ile buluşturma şansını yakalayacak Fransız şehirleri ise şunlar: Strasbourg, Grenoble, Toulon ve La Rochelle.
Adı gibi özgün tasarımlı bir otobüs olan “Aptis,” görünümüyle daha ilk bakışta kişiyi kendisine çekip bağlayacak lastik tekerlekli ender toplu taşıma araçlarından biri hiç şüphesiz. Bakalım, benim “yengeç” lakabını taktığım bu zarif, sevimli ve ekonomik elektrikli otobüsün önümüzdeki senelerde daha yüksek beygir gücündeki körüklü modellerini de görebilecek miyiz?
Verimli günler ve gelecek pazar yine bu sütunda görüşmek üzere.