Türkiye’nin yerli uçak projesi TRJET ilk açıklandığında büyük bir heyecana neden olmuş, ülkenin yerli şirketlerinin de katkısıyla artık kendi bölgesel uçağını üretebileceğine olan inanç pekişmişti. TRJET, tüm lisans hakları satın alınmış Alman Dornier 328’in modernize edilmiş şekli olacak, uçağın TRJET 328 ve TRJET 628 olmak üzere hem pervaneli hem de jet modelleri imal edilecekti.
Yerli uçağın ilk modeli olan TRJ328'in ilk uçuşunu 2019 yılında yapması bekleniyordu ancak büyük bir tanıtım ve medya kampanyası ile duyurulan proje sessiz sedasız sona erdi. Projenin neden sona erdiği, ne tür çalışmalar yapıldığı, gelinen son nokta hakkında birçok soru da cevapsız kaldı. SSM’den bu konuda kamuoyuna detaylı bir açıklama yapılmadı sadece TRJET’in yerine daha millî projelere ağırlık verileceği gibi muğlak bir ifade kullanıldı.
Yerli uçak projesi dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu tarafından tanıtılmıştı.
Arabianaerospace sitesinin Savunma Sanayi Müsteşarlığı’ndan bir yetkiliye dayandırdığı haberine göre Türkiye’nin ilk bölgesel jet uçağını üretmek amacıyla yapılan çalışmalara üretim yeri ve yerlilik oranı sebebiyle son verildi. SSM’ninn bu yöndeki çalışmaları başka modeller ve farklı yatırımlar üzerinden devam ettireceği belirtildi, aylarca bir çözüm bulunamayan projede görevli personelin de işine son verildi.
Proje sona erdi ancak yerli uçağın tanıtıldığı www.trjet.com web sitesi hala yayında.
Yerli uçak projesinde Nevada merkezli Eren ve Fatih Özmen (kapakta, küçük fotoğraf) çiftinin sahibi olduğu Sierra Nevada Corporation (SNC) şirketinin yer alması projeye olan inancı artırmıştı. Zira 3 binden fazla çalışanı olan SNC, uzay sistemleri, ticari yörünge taşımacılığı, mikro uydu konularında uzmanlaşmış bir şirketti. SNC aynı zamanda astronotları yerküre alçak yörüngesine uçuracak ticari personel taşıma yeteneğini geliştirecek, NASA tarafından seçilen üç firmadan biriydi.
Projenin ana ortağı SNC şirketinden henüz konuyla ilgili bir açıklama yapılmadı.
SNC, Alman Dornier 328 uçağının fikri mülkiyet hakları ve varlıklarını satın almış, Bölgesel Uçak Projesi bu uçak baz alınarak hayata geçirilmişti. Sıfırdan bir uçağı tasarlamak, üretmek ve satışa sunmak çok zaman alacağı ve milyarlarca dolara malolacağı için hazır, kendisini ispatlamış ve çok sayıda üretilmiş Dornier uçağı seçilmişti. Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nın da katılımıyla bir Mutabakat Zaptı imzalanmış, proje kapsamında Dornier 328'in modernize edilmiş bir versiyonu olan TRJ328 ve daha büyük versiyonu TRJ628 üretilecekti. PW306B motora sahip olacağı açıklanan TRJET 328, VIP, yaralı ve hasta tahliyesi, kurumsal shuttle servisi olarak da hizmet verecekti.
Proje kapsamında üretilecek olan tasarımı ve üretimi Türkiye’de gerçekleştirilecek bu modelin, Türkiye'nin tarihinde yerli kaynak kullanılarak imal edilmiş olan ilk bölgesel jet uçağı olacaktı. Proje kapsamındaki her iki uçak TRJet'in Ankara'daki yeni ticari tesisinde üretilecek ve sertifikalandırılacaktı. Proje, ana ihale kurumu olan Savunma Sanayi Müsteşarlığı'nın (SSM) öncülüğünde yürütülecekti.
Türkiye'de üretilecek olan uçağın alt sistemlerinin üretiminde SNC ve SSM ile koordineli olarak Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAI), Aselsan, TEI, Havelsan, Alp Havacılık, Kale Havacılık, Türk Kabin İçi Sistemleri A.Ş. (TCI) gibi pek çok yerli havacılık şirketinin de yer alması bekleniyordu. Bu şirketlerin, Almanya ve ABD ile teknoloji ve teknik bilgi paylaşımı yoluyla mevcut kabiliyetleri artırması hedeflenmişti.
Kaynak: Fatih Yılmaz- www.kokpit.aero
LOJİPORT