Anadolu'nun çelik rayları ilk olarak ?kara tren? olarak da adlandırılan ve Avrupa'daki gelişmiş pek çok ülkede kullanılan buharlı trenlere ev sahipliği yaptı.
Başlangıçta ?şimendifer? olarak anılan ve saatte yaklaşık 40 kilometre hıza çıkabilen bu trenlerin yerini, bugün ortalama 60 kilometre hız yapabilen konvansiyonel trenler aldı.
Pek çok ülkede yıllardır hizmet veren hızlı tren ise Türkiye'de ilk olarak Ankara-Eskişehir arasında saatte 250 kilometrelik hızla işletilecek.
?Yüksek Hızlı Tren? (YHT), Ankara-Eskişehir arasını 1 saat 20 dakikada alacak.
İLK DEMİRYOLU İZMİR-AYDIN ARASINDA
Osmanlı toprakları, Avrupa'da buhar gücünün demiryollarında kullanılmaya başlanmasından 26 yıl sonra, 1856'da çelik ağlarla tanıştı.
Bir İngiliz şirketine verilen imtiyazla 153 yıl önce ilk demiryolu hattı olan 130 kilometrelik İzmir-Aydın hattına kazma vurulmasıyla başlayan Türk demiryolu serüveni, yabancı şirketlerce inşa edilen demiryolunun 4 bin kilometrelik bölümünün Cumhuriyetin ilanıyla belirlenen milli sınırlar içinde kalmasıyla devam etti.
Osmanlı'dan genç Türkiye Cumhuriyeti'ne, yabancı şirketlere ait 2 bin 282 kilometrelik normal genişlikte hat ve 70 kilometrelik dar hat ile devlet yönetiminde 1378 kilometrelik normal genişlikte hat kalmıştı.
Bu dönemde kullanılan şimendiferler, saatte 40 kilometre hıza ulaşabiliyordu.
TÜRK DEMİR AĞLARININ ?ALTIN ÇAĞI?
Genç Cumhuriyetin demiryollarına verdiği önem ?Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan? dizeleriyle dile getirildi. Bu dönem, Türk demiryolları tarihinde ?Altın Çağ? olarak yerini aldı.
Bu dönemde milli ekonomi yaratılması amaçlanarak, demiryollarının ülke kaynaklarını harekete geçirmesi hedeflendi ve demiryolu yatırımlarına ağırlık verildi, demiryolu yapım ve işletmesi ulusal güçle başarıldı.
Tüm imkansızlıklara rağmen demiryolu yapımı 2. Dünya Savaşına kadar büyük bir hızla sürdürüldü. Savaş nedeniyle 1940'lardan sonra yavaşladı.
1923-1950 arasında yapılan 3 bin 578 kilometrelik demiryolunun 3 bin 208 kilometresi 1940 yılına kadar tamamlandı.
Bu dönemde kullanılan buharlı trenlerin hızı, ray kalitesine ve coğrafi şartlara bağlı olarak 50-60 kilometre arasında değişiyordu.
1950 SONRASI KARAYOLUNA AĞIRLIK VERİLDİ
?1950 Sonrası?nda ise Türkiye'de karayolu yatırımları ağırlık kazandı. Karayolu, 1950'ye kadar uygulanan ulaşım politikalarında demiryolunu besleyecek, bütünleyecek bir sistem olarak görüldü.
Bu dönemden sonra ise ?Marshall yardımı? ile demiryolları bir kenara bırakılarak, karayolu yapımına başlandı.
Bu politikaların sonucu olarak da 1950-1980 yılları arasında yılda sadece 30 kilometre yeni çelik hat yapılabildi.
?UÇAK YOLCULUĞUNDAN HIZLI?
TCDD Genel Müdürlüğü, ?Hızlı Tren? projeleriyle ?Altın Çağı?na dönmeyi hedefliyor.
Türkiye'yi hızlı trenle tanıştıracak ?Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi?nin 1. etabı ?Ankara-Eskişehir? hattının temelini 2003'te atan TCDD, 13 Martta bu etabı işletmeye açarak Türkiye'yi hızlı trenle tanıştıracak.
Projenin, 2. etabı Eskişehir-İstanbul hattının da tamamlanmasıyla İstanbul-Ankara seyahat süresi yaklaşık 3 saate inecek. TCDD'nin hızlı tren projeleri ve hatların tamamlanması durumundaki seyahat süreleri şöyle:
-Ankara-Konya 1 saat 10 dakika,
-Ankara-Sivas 2 saat,
-İstanbul-Sivas 5 saat,
-Ankara-Afyon 1 saat 15 dakika,
-Ankara-İzmir 3 saat 20 dakika,
-Ankara-Bursa 2 saat 30 dakika.
TCDD, istasyonlarının şehir içinde yer alması nedeniyle uçak yolculuğuna göre daha hızlı ulaşım sağlayabilen hızlı trenlerle tekrar ?Altın Çağı?na dönmeyi hedefliyor.
Elektrik enerjisiyle çalıştıkları için çevreye zarar vermeyen hızlı trenler, saatte 250 kilometre hızla Ankara-Eskişehir arasını 1 saat 20 dakikaya indirecek.
YHT ?KESİNTİSİZ MOBİL İLETİŞİM? İMKANI SUNACAK
TCDD Genel Müdürlüğü, Avea işbirliğiyle Yüksek Hızlı Tren'de (YHT) ?kesintisiz? mobil iletişim imkanı sunacak GSM-R sistemini kurdu.
İlk uygulaması 2000 yılında Avrupa'da gerçekleştirilen ve bir çok ülkede çalışmaları devam eden GSM-R sistemi, demiryolu haberleşme teknolojisindeki yeni Avrupa standardı olarak kabul ediliyor.
Türkiye'de konforlu ve kısa sürede ulaşım imkanı sağlayan hızlı tren projelerinden ilkini tamamlayan TCDD, YHT'deki mobil iletişim bağlantı sorununu çözmek için Avea ile işbirliği yaptı.
Genel Müdürlük, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere pek çok ülkede kullanılan GSM-R sistemini YHT altyapısına entegre etti.
Bir ay içinde devreye girmesi planlanan kapalı devre sistem kapsamında, TCDD personelinin kendi arasında iletişim kurabileceği, ?0594? kod numaralı GSM hatları da Genel Müdürlük bünyesinde kullanılmaya başlanacak.
?SİSTEM, 500 KİLOMETRE HIZI DESTEKLİYOR?
Yüksek Hızlı trenlerin altyapısına entegre edilen sistem, saatte 250 kilometre hızda kesintisiz iletişim olanağı sunuyor, 500 kilometrelik hızı destekliyor.
Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesinin ikinci etabı Eskişehir-Haydarpaşa hattı, Ankara-Konya hızlı tren projesi ve MARMARAY projesi ile planlanan Ankara-İzmir, Ankara-Kayseri-Sivas, Osmaneli-Bursa hızlı tren projelerinde ve bundan sonraki hızlı tren projelerinde sistemin kullanılması öngörülüyor.
Sistemde, hat boyu ve manevra alanı çalışanları arasında grup konuşmaları, treni kontrol eden Otomatik Tren Kontrol (ATC) sistemi ve tren ile yer arasında veri haberleşmesi imkanları bulunuyor. Ses duyuru servisi sayesinde, tüm bir gruba aynı anda duyuru da yapılabilen sistemde, acil durumlar için mevcut konuşma kesilerek, acil konuşmaya olanak tanınıyor.
Diğer haberleşme ve GSM sistemleriyle birlikte çalışabilen GSM-R ile trende kesintisiz ses ve GPRS bağlantılı internet haberleşmesi de mümkün olabiliyor.
Sistem, yolcuların tüm gecikmelerden anında bilgilendirilmesi, inen/binen ve trendeki yolcu sayısı, trende bilet satışı ve vagon takip sistemi gibi değişik uygulama olanakları da sunuyor.
HÜRRİYET