İçleri domates, kabak, salatalık, üzüm ve narenciye ürünü dolu yüzlerce TIR, Rusya sınırında bekletiliyor. Rusya'ya yaş sebze meyve ihracatının durması bu ülkeye her gün onlarca TIR'ın hareket ettiği Antalya Toptancı Hali'ni vurdu. İşlerin durma noktasına geldiği halde ihracatçı firmalar kapılarına kilit vurdu. Açık olanlar ise ellerinde kalan ürünleri iç piyasaya vermek için çalışıyor. Her gün tonlarca mal işlenen tezgahlar suskun. Binlerce çalışan evlerine gönderildi. Günlük zararlarının milyonlarca lira olduğunu belirten ihracatçılar, krizin bir an önce sonlandırılmasını ve Rusya'nın sınırını yeniden Türkiye'den gidecek tarım ürünlerine açmasını istiyor.
Antalya Toptancı Hali, kışlık ihracat dönemi başlamasına rağmen en sakin günlerini yaşıyor. Sakinliğin sebebi ise savaş uçağı düşürülen Rusya Federasyonu'nun Türkiye'den giden yaş sebze meyve ürünlerini sınırından içeri sokmaması. Bu sebeple ağzına kadar sebze ve mevye dolu Türk TIR'ları Rusya sınırında bekletiliyor. Bu ülkeye ihracatın durmuş olması en çok Türkiye'nin yaş sebze meyve ambarı konumundaki Antalya'yı etkiledi. 2014'te Rusya'ya tamamına yakını yaş sebze meyve ürünlerinden oluşan 350 milyon dolara yakın ihracat gerçekleştiren Antalya'da 3 gündür adeta yaprak kımıldamıyor. Her gün Rusya'ya mal taşıyan onlarca TIR'ın hareket ettiği Antalya Toptancı Hali sessizliğe büründü. Halde iç piyasaya ürün veren komisyoncular açık. İhracata yönelik çalışan onlarca firmanın kapısı kilitli. Açık olanlar ise ellerinde kalan son malları Ankara başta olmak üzere iç piyasaya sevk etme derdinde. İşleri bittiğinde onlar da kepenklerini kapatacak. İhracatçı firmaların kapalı olması ekmeğini bu işten kazanan binlerce çalışanı da etkilemiş durumda. İş olmadığı için günlük yevmiye ile çalışanların hepsi evlerine gönderilmiş. Normal zamanda TIR'dan geçilmeyen halde tek tük araç görülüyor.
Yaklaşık 100 TIR'ı, 7-8 gemisi ile Rusya'ya yaş sebze meyve ihraç eden büyük firmalardan olan Kalyoncu Grup'un Antalya'daki işletmesi de sessizliğe bürünenlerden. Firma yetkilisi Necati Zengin, her hafta Rusya'ya 70 ile 100 arasında TIR taşıyan 3 gemi sevk ettiklerini ancak savaş uçağının düşürülmesiyle birlikte işlerinin durduğunu söyledi. "Şu an durum iyi değil. Karşıda yoğun bir baskı var. En büyük sıkıntı da yaş sebze meyve ihracatçılarında." diyen Necati Zengin, "Şu an Rusya'da 3 gemimiz ve 100 TIR'ımız bekliyor. Zarar hesabı yapmak zor. Bir TIR'ın ortalama 40-50 bin dolar maliyeti olduğu hesaplanırsa ortaya çıkar." dedi. Beklemede olduklarını ve çalışmalarını askıya aldıklarını ifade eden Zengin, Ege ve Akdeniz bölgesindeki 20'ye yakın işletmelerinde istihdam ettikleri 5 bin civarı insanı evlerine gönderdiklerini kaydetti. Zengin, "Bu sektörden bayağı insan geçimini sürdürüyor. Şuan yaş sebze meyve olayı hükümet için ikinci planda görünüyor. Biraz daha destek olması gerekiyor. Önümüz yılbaşı. Yılbaşı bizim sektörün en fazla çalıştığı dönem." diye konuştu.
GÜNLÜK ZARARI 1 MİLYON LİRA
Muğla Fethiye'deki işletmeleriyle birlikte Rusya'ya her gün 30 TIR yaş sebze meyve ürünü gönderdiklerini dile getiren Karaali firmasının yetkilisi Ahmet Yıldırım, "Rusya kapıları kapattı ve ihracat olayı bitti. Şuanda sıfır TIR çıkıyor. İhracatçıların komplesi kapalı. Şuanda hal bitmiş durumda. Rusya'ya günlük 30 TIR mal gönderiyorduk. Uçak düştükten sonra mal gönderme şansımız yok. Günlük zararımız 1 milyon lira." ifadelerini kullandı. Yıldırım, ellerindeki ürünleri ise Ankara'ya gönderdikleri bilgisini verdi.
SEBZE UCUZLADI
İhracatçılara ürün tedarik eden Ramazan Tokmak da Rusya'ya ihracatın durmasının iç piyasaya yarayacağını söyledi. Uçak krizinin devam etmesi halinde yerli tüketicinin bu kış daha ucuz yaş sebze ve meyve yiyebileceğine değinen Tokmak, şöyle dedi: "İşler ister istemez durdu, fiyatlar geriledi. Domates 2,20 liradan 1,70 liraya düştü. Dolma biber 3,20'den düştü 2 liraya. Alıcı bulmakta zorlanıyoruz."
Kenan BAŞ/Özkan MAYDA - ZAMAN
LOJİPORT