100 yıllık uyku bitti

TCDD Hareket Dairesi Başkanı İbrahim Çelik, Son üç buçuk yıldır, demiryollarında köklü bir değişim süreci başlattıklarına dikkat çekerek, 100 yıldır yapılmayanları yaptıklarını söyledi. Çelik, demiryollarında lojistik ile ilgili yapılan çalışmaları da aktardı. Ülkemizde, intermodel taşımacılığın vazgeçilmez unsuru olan Samsun, Derince, Haydarpaşa, Bandırma, İzmir, Mersin ve İskenderun limanlarının TCDD tarafından işletildiğinin altını çizen TCDD Hareket Dairesi Başkanı İbrahim Çelik, ?Limanlarımız bugün itibariyle yıllık 18 bin adet gemi kabul, 1.6 milyon konteyner elleçleme, 51 milyon ton yük elleçleme kapasitesiyle, ve işlevsel uluslar arası bağlantılarıyla, bölgede, intermodel taşımacılığın önemli merkezleri konumundadırlar. Ülkemiz konteyner trafiğinin yaklaşık yüzde 70?i Haydarpaşa, Mersin ve İzmir limanlarında elleçlenmektedir. TCDD?nin işlettiği 6 adet liman, 2005 yılında hükümetimizin özelleştirme programına alınmış olup, özelleştirme süreci devam etmektedir? diye konuştu.

TCDD?nin bugün itibariyle toplam hat uzunluğunun 10.984 km. olduğunu belirten Çelik, bu hatların yüzde 21?inin elektrikli, yüzde 24?ünün ise sinyalli olduğunu vurguladı. Ülkemizde demiryolu taşımacılığının ulaşım sektöründeki payının ise, yolcu taşımacılığında yüzde 2, yük taşımacılığında ise yüzde 5 olduğunu söyleyen İbrahim Çelik,  ?2005 yılında 19 milyon ton yük ve 78 milyon yolcu taşıması gerçekleşmiş bulunmaktadır. 2006 yılının ilk yarısında ise 9,6 milyon ton yük taşıması, 39 milyon yolcu taşıması gerçekleşmiştir? dedi.

100 yıldır yapılmayanlar yapıldı

Son üç buçuk yıldır, demiryollarında köklü bir değişim süreci başlattıklarına dikkat çeken TCDD Hareket Dairesi Başkanı İbrahim Çelik şöyle devam etti: ?Avrupa Birliği?ne uyum süreci kapsamında, mali ve pazar performansları ile demiryolu yönetiminin iyileştirilmesi amacıyla başlatılan TCDD?nin yeniden yapılandırılması çalışmaları, sonuçlandırılmak üzeredir. Bu amaçla, demiryolu sektörünü düzenleyecek genel bir kanun ile TCDD?nin rolünü tanımlayan ve yeni bir yapı kurmasına imkan tanıyan iki ayrı kanun taslağı hazırlanmıştır.

TCDD, 100 yıldır el değmemiş 226 km yolu yenileyerek, 2606 km yolu standart hale getirerek lojistik sektörüne demiryolu taşımacılığı imkanı sağlarken, diğer yandan yeniden yapılanmayla AB demiryollarına uyum noktasında gerekli yasal düzenlemeleri gerçekleştirmektedir. Bu düzenlemelere paralel olarak hükümetimiz, demiryollarını ulaşımda öncelikli sektör olarak ele almıştır. Bu kapsamda, büyük demiryolu projelerine start verilmiştir.

Asya ile Avrupa?yı demiryoluyla birbirine bağlayacak olan İstanbul Boğazı Tüp Geçit Projesinin yapımı devam etmektedir. Proje sadece Avrupa ve Asya arasında kesintisiz bağlantıyı kurmakla kalmayacak, aynı zamanda İstanbul?da sona eren Pan-Avrupa IV. ve X. Koridorun ekonomik işbirliği teşkilatı ve Asya pasifik ekonomik ve sosyal komisyonu Trans-Asya demiryolu hatları ile bağlantısını da sağlayacaktır. Proje tamamlandığında iki kıtanın demiryolu ile bağlanması rüyası da gerçekleşmiş olacaktır? şeklinde konuştu.

Intermodal taşımacılık

Son yıllarda, blok tren işletmeciliğine geçiş, lojistik köyleri ve konteyner terminalleri kurulması, organize sanayi bölgelerinin demiryollarıyla bağlantısının sağlanması, ıntermodal taşımacılığı uygun vagon imali, konteyner, Ro-La, otomobil taşımacılığı alanlarında önemli gelişmeler kaydedildiğini vurgulayan İbrahim Çelik, şunları söyledi: ?Mevcut taşıma kapasitemizin en iyi şekilde kullanılarak daha hızlı ve etkin bir taşımacılık yapılması amacıyla 2004 yılı başından itibaren yük taşımacılığında blok tren işletmeciliğine geçilmiştir.

Blok tren; yükün yüklendiği istasyondan boşaltılacağı istasyona kadar lokomotif ve vagonların değiştirilmediği, ara gar ve istasyonlarda manevra yapılmadığı, trenden yük alınıp yük verilmediği bir taşıma türüdür. Bu uygulama ile 2005 yılında, 2002 yılına göre yük taşımacılığında yüzde 31, yük taşıma gelirlerinde ise yüzde 91?lik artış sağlanmıştır.

Blok tren işletmeciliğine geçilmesiyle, taşınan yük miktarında artış sağlanmıştır. Kaynaklar daha etkin kullanılmıştır. Taşıma süreleri kısaltılmıştır. Bütün bunlar, taşıma maliyetlerini azalttığı gibi, müşteri memnuniyetini de artırmıştır.

Ülkemizde blok tren işletmeciliğine geçilmesiyle eş zamanlı olarak, uluslararası yük taşımacılığımızda da blok tren işletmeciliğine geçilmiştir.

Bu bağlamda, Türkiye-Avrupa, Türkiye-Ortadoğu, Türkiye-Orta Asya ülkeleri arasında karşılıklı olarak blok yük trenlerimiz çalışmaktadır. Bugün, Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasında, başta Almanya olmak üzere Macaristan, Avusturya, Hollanda ve Slovenya?ya; doğuda İran, Suriye ve Irak?a, Orta Asya ülkelerinden Türkmenistan ve Kazakistan?a karşılıklı olarak blok yük trenleri çalıştırılmaktadır. 2002 yılında 1,3 milyon ton uluslar arası yük taşıması yapılırken 2005 yılında, 2.5 kat fazlası ile 2,9 milyon ton uluslar arası yük taşıması gerçekleştirilmiştir. 2006 yılının ilk yarısında ise 1,6 milyon ton uluslar arası yük taşınmıştır.

İbrahim Çelik, ülkemizde intermodal taşımacılığın vazgeçilmez bir parçası olan lojistik köylerin yapımının da hızla sürdüğünü söyledi.

Konteynerdeki gelişmeler

Blok tren işletmeciliğinin yanı sıra, demiryoluyla konteyner taşımacılığı konusunda da gelişmeler kaydedilmiştir.

Limanlarımıza ve iş yerlerimize gelen giden konteynerlerin, demiryolları ile yapılan taşıma payını arttırmak amacıyla, potansiyel teşkil noktalara konteyner terminalleri kurulması programlanmıştır. Ayrıca, Organize Sanayi Bölgeleri ile yük potansiyeline sahip özel sektöre ait merkezlere iltisak hattı yapılmak suretiyle ıntermodal taşımacılık desteklenmektedir. Son üç yılda; Çumra Şeker fabrikasına 4,8 km, Adana Çimentoya 5 km, Gaziantep serbest bölgeye 1,5 km vb. olmak üzere toplam 22 adet 21.5 km iltisak hattı yapımı tamamlanmıştır.

Ülkemizde, intermodal taşımacılık açısından hayati önem arz eden lojistik köyleri kurulması çalışmalarına başlanmış olup Samsun?da inşaat çalışmaları tamamlanmış, Eskişehir, Balıkesir, Halkalı, Boğazköprü ve Köseköy?ün projeleri tamamlanmıştır.

* Samsun?da; yaklaşık 237.000 m2 alan üzerinde planlanmıştır.

* Eskişehir?de; 650.000 m2 toplam alan üzerinde planlama yapılmış olup, bu alan içerisinde loko ve vagon bakım atölyeleri de bulunmaktadır.

* Balıkesir?de; yaklaşık 270.000 m2 toplam alan üzerinde planlama yapılmıştır.

* Halkalı?da; mevcut alana ilave olarak yaklaşık 175.000 m2 alan üzerinde MARMARAYA Projesi kapsamında projesi hazırlanmıştır.

* Boğazköprü?de; 470.000 m2 toplam alan üzerinde planlama yapılmış olup, bu alan içerisinde loko ve vagon bakım atölyeleri de bulunmaktadır.

* Köseköy?de ise; kamulaştırma çalışmalarına devam edilmekte olup, mevcut alana ilave olarak 175.000 m2 alan üzerinde proje çalışmaları devam etmektedir.

Gerek konteyner taşımacılığında ve gerekse karayolu aracı taşımacılığında ihtiyacımız olan, 22,5 ton dingil basıncına ve saatte 120 kilometre hıza uygun yük vagonları TCDD?nin bağlı ortaklıklarında imal edilmektedir. Ayrıca, söz konusu vagonların özel sektör tarafından temini de teşvik edilmektedir.?

Ro-La?daki gelişmeler

Ro-La taşımacılığının gelişmiş ülke demiryollarında oldukça yaygın olarak kullanılmakta olduğunu söyleyen İbrahim Çelik, Ro-La?yı geleceğin taşıma türü olarak gördüklerini belirtti. Gelecekte Avrupa yönüne yapılan karayolu taşımalarında artan dış ticaret hacmine paralel olarak önemli sorunlar yaşanacağını öngördüklerini ifade eden Çelik, ?İntermodal taşımacılık alanındaki gelişmeler bu sorunların aşılmasında Ro-La taşımacılığının gerekliliğini ortaya çıkartmıştır.

Ro-La taşımacılığının ülkemizde de hayata geçirilmesi için son üç yıldır yoğun olarak çalışmalar yapılmıştır. Bu süreçte güzergah üzerinde bulunan, Bulgaristan, Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya, Avusturya demiryolu kuruluşları ile karayolu dernekleri ve özel sektör katılımcılarıyla birlikte çalışmalar yapılarak, güzergah üzerindeki ülkelerle anlaşmalar sağlanmış, trenin parametreleri ve teknik alt yapısını oluşturulmuş, Halkalı terminali Ro-La taşımacılığına uygun hale getirilmiştir. Üç yıl süren yoğun çalışmalar sonucunda, Ro-La treni ilk seferini 21 Eylül 2006 tarihinde Türkiye?den gerçekleştirmiştir. İlk etapta haftada bir karşılıklı olarak çalıştırılması planlanan trenin sefer sayısı müşteri talebine göre artırılacaktır. Vagonlar Ökombi (Avusturya) şirketince temin edilmekte ve sürücüler uçakla gönderilmektedir? ifadelerini kullandı.

Otoları da trenle taşıyoruz

Intermodal taşımacılık olarak tanımlanabilecek bir başka taşıma türünün de, otomobillerin trenle taşınması olduğunu belirten İbrahim Çelik, ?Bilindiği gibi uzun yıllardır Avusturya-Türkiye arasında, özel sektörle işbirliği içerisinde otokuşet taşımacılığı yapılmaktadır. Bu taşımalara ilave olarak yine özel sektör işbirliğiyle, 2006 yılı içerinde; Köseköy ? Bükreş (Romanya) arasında haftada bir gün binek otomobil taşımacılığı başlatılmış, Köseköy-Yenince (Adana), Köseköy-Biçerova (İzmir) arasında yurt içinde de binek otomobil deneme seferleri gerçekleştirilmiştir? diye konuştu.

Selçuk ONUR - LOJİPORT