1978 yılında 24 Avrupa ülkesi tarafından kurulan ve 1982 yılında Avrupa limanlarına gelen gemileri denetleyerek, gemilerin performanslarını derecelendiren Paris Memorandumu'nun listelerinde 2006 yılına kadar kara listede yer alan Türkiye, 27 yıl sonra beyaz listeye geçti.

Deniz yaşamında emniyeti artırmak ve gemilerden kaynaklanan çevre kirliliğini önlemek amacıyla ilk kez 1982 yılında gemileri denetlemeye başlayan Paris MoU, her yıl yayımladıkları beyaz, gri ve siyah liste kategorileriyle bayrak devletlerine ait gemilerin  performanslarını değerlendiriyor. Yaşlı bir filoya sahip olan Türk deniz ticaret filosu da, 2006 yılına kadar Paris MoU'nun kara listesinde yer aldı.  Türk bayrağı iki yıl öncesine kadar, Paris MoU listelerinde çok yüksek riskli kategorisinde yer aldığı için, Avrupa limanlarına giden Türk bayraklı gemiler sıkı denetimlere maruz kaldı. 2003 yılına kadar yılda 200'ün üstünde Türk bayraklı gemi çeşitli eksikliklerinden dolayı Avrupa limanlarında tutuluyordu. Bu durum da Türkiye'nin hem para hem de prestij kaybetmesine neden oldu. Çünkü gemiler, eksiklikleri giderene kadar günlerce limanlarda beklemek zorunda kalıyordu ve armatörlerin kiracılara tazminat ödemelerine neden oluyordu. Ayrıca Avrupa limanlarında sıkı denetimlere maruz kalan yüzlerce Türk armatörü, gemilerini yabancı bayrakta çalıştırmaya başladı.

2006'da gri listeye geçildi

Türk bayraklı gemilerin Avrupa limanlarında tutulmalarını önlemek için, bayrak devleti kontrollerine başlayan Denizcilik Müsteşarlığı, bu denetimlerin ilk meyvesini 2006'da aldı ve Türk bayrağını gri listeye geçirmeyi başardı. Avrupa limanlarında yılda tutulan gemi sayısı 40'a kadar düşürüldü. 2006 ile 2008 yılları arasında Paris MoU kapsamındaki limanlarda 2 bin 39 adet Türk bayraklı gemi denetimden geçti ve bunlardan 123'ü çeşitli eksikliklerinden dolayı tutuldu. Mayıs ayında toplanan Paris Memorandumu, son üç yılda ülke ve gemilerin performanslarını değerlendirerek beyaz, gri ve kara listelerini güncelledi. Paris Mou'nun 2 Haziran'da açıkladığı raporda Türkiye beyaz liste kategorisinde 36. sırada yer aldı. 

Ancak liste incelendiğinde Türkiye'nin sınırda olduğu görülüyor. Bu nedenle bu sene ve sonraki yıllarda Avrupa limanlarında tutulan gemi sayılarının daha da düşmesi gerekiyor. Bu yılın ilk beş ayında Paris Memorandumu'na (Paris MOU) üye ülke limanlarında tutulan Türk bayraklı gemi sayısı 10'a ulaştı.

Artık Türk bayraklı gemiler üzerindeki denetimler azalacak

Konuyla ilgili Dünya Gazetesi'ne açıklama yapan Denizcilik Müsteşarlığı Deniz Ulaştırma Genel Müdürü Doç. Dr. Özkan Poyraz, şunları söyledi "İdare olarak beyaz listeye geçiş tarihini 2012 olarak belirlemiştik, ancak çok daha erken geçmeyi başardık. Uzun yıllardır kara listede yer almamızdan dolayı Türk bayraklı gemiler, Avrupa limanlarında çok sıkı denetimlere maruz kalıyordu. Artık Türk bayraklı gemiler üzerindeki denetimler azalacak. Önemli olan, beyaz listede devam edebilmemiz. Bunun için yıllardır armatör adında yaptığımız ön sörveylere devam edeceğiz. Yılda iki kez tutulan geminin şirketini de ISM (Uluslararası Emniyetli Yönetim) kapsamında denetimden geçirmeye başladık. Ayrıca Türk bayrağında çalışmak isteyen 15 yaş üstü gemileri, ön sörveyden geçirdikten sonra uygun görülmesi halinde Türk bayrağı çekmesine izin veriyoruz." 

Murat ERDOĞAN - DÜNYA