Hız arttıkça kontrol azalıyor

Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığının ''www.trafik.gov.tr'' adresli internet sitesindeki verilerden derlenen bilgiye göre, hız arttıkça aracın kontrol edilmesi o oranda güçleşiyor.

Yüksek hızda seyreden bir aracın, durmasını gerektiren bir engelle karşılaştığında bir yandan daha fazla mesafeye ihtiyaç duyduğu, diğer yandan ise sürücünün gerekli tepkiyi verme süresi içinde aracın katedeceği mesafenin arttığı vurgulanıyor.

-ÇARPMAYLA OLUŞAN MEKANİK ENERJİ İNSANA AKTARILIYOR-

Araç ne kadar yüksek hızla seyrediyorsa çarpma anında transfer edeceği ''mekanik enerji''nin de o kadar yükseldiği, kaza anında bu enerjinin transfer edildiği araç ve içinde bulunan insanlar ya da çarptığı yayanın zarar gördüğü belirtiliyor.

Sitede hız ve kaza ihtimali şöyle açıklanıyor:

''Saatte 80 kilometre hızla seyreden araçta bulunan bir kişinin ölme ihtimali, saatte 30 kilometre hızla giden bir araçta bulunan kişiye göre 20 kat daha fazladır. Yayalar ve bisikletliler gibi, daha savunmasız yol kullanıcıları söz konusu olduğunda kaza sonucu çok daha ağır olabilmekte, yayaların kendilerine 30 km/saat ya da daha düşük hızda giden bir araç çarptığı zaman hayatta kalma ihtimali yüzde 90 iken, aracın saatte 45 km hızda olması halinde hayatta kalma ihtimali yüzde 50'ye düşmektedir. Saatte 80 km hızda giden bir aracın çarpması halinde ise yayanın hayatta kalma ihtimali hemen hemen yok gibidir.''

-HIZ YÜZDE 5 ARTARSA ÖLÜMLÜ KAZALAR YÜZDE 20 YÜKSELİYOR-

Özellikle yüksek gelir grubundaki ülkelerde yapılmış birçok araştırmanın hız ve kaza riski arasındaki ilişkiyi açıkça gösterdiği belirtilen sitede, şu bilgilere yer veriliyor:

''Araştırmalar tutarlı olarak kaza, yaralanma ve ölüm oranlarının hız arttıkça yükseldiğini, azaldıkça düştüğünü göstermektedir. Bu konuyla ilgili çalışmalardan biri olan 'Kuvvet Modeli (Power model)' kullanılarak, ortalama hızda meydana gelen değişime bağlı kazalar ve kazanın ciddiyeti tahmin edilebilmektedir. Ortalama hızın yüzde 5 artması, yaklaşık olarak tüm yaralanmalı kazalarda yüzde 10, ölümlü kazalarda ise yüzde 20 düzeyinde artışa yol açmaktadır. Hızın yüzde 15 artırılması ise ölümlü kaza oranını yüzde 80 artırıyor.''

''Kuvvet Modeli''ne göre, ortalama 100 kilometre hızın saatte 1 kilometre azaltılması durumunda ölümlü kazaların yüzde 3.9, saatte 2 kilometre azaltılması halinde ise yüzde 7.8 oranında azaldığı belirtiliyor.

-HIZIN ARTIRILDIĞI ÜLKELERDEKİ DURUMLAR-

Sitede, hız sınırının yükseltildiği uygulamalarda kaza sayısının arttığını gösteren bulgulara da yer veriliyor. ABD'de hız sınırının yaklaşık 89 kilometreden 105 kilometreye çıkarılmasından sonra ölümlerin yüzde 20-25 arasında arttığı vurgulanıyor.

Avustralya'da yasal hız sınırının 100 kilometreden 110 kilometreye yükseltilmesinin ardından yaralanmalı kazaların yüzde 25 arttığı belirtiliyor. Avusturalya'nın Melbourn kenti çevresinde hız sınırı saatte 100 kilometreden 110 kilometreye çıkartıldığında yaralanmalı kaza sayısı yüzde 24 artarken, hızın tekrar 100 kilometreye çekilmesiyle kazaların yüzde 19.3 azaldığı yolunda bilgi veriliyor.

-DÜŞÜK HIZIN AVANTAJLARI-

Kara yolu üzerindeki hız ortalamasının düşürülmesiyle kaza, ölü ve yaralı sayısında hedeflenen azalmaların sağlanabileceğine işaret edilirken, şunlar kaydediliyor:

''Görece düşük hızlar, tehlikeli durumları fark etmek için sürücüye daha çok zaman tanır, tehlikeli duruma tepki verilirken aracın katettiği mesafe azalmış olur, frene bastıktan sonra durmak için ihtiyaç duyulan mesafe azalmış olur, çarpma öncesinde diğer yol kullanıcılarının, aracın hızını tahmin edebilme imkanı artar, diğer yol kullanıcılarının bir çarpışmadan kaçınmak için daha fazla şansı olur, sürücünün, aracın kontrolünü kaybetme ihtimali azalır.''

-''TÜRKİYE'DEKİ ÖLÜMLERİN YARISI YÜKSEK HIZDAN''-

Kara yolu Trafik ve Yol Güvenliği Araştırma Derneği Genel Başkanı İhsan Memiş ise hız sınırının yükseltilmesinin Türkiye'de ölümlü trafik kazalarının artmasına yol açacağını ileri sürdü.

Mevcut hızda yapılacak 1 kilometrelik artışın, kaza riskini yaklaşık 3 kat artırdığını dile getiren Memiş, Türkiye'de trafik kazalarındaki ölümlerin yaklaşık yarısının hızdan kaynaklandığını, 20 kilometrelik hız artışının ise bu oranı daha da artıracağını söyledi.

Her yıl hız nedeniyle 5 bin kişinin öldüğü bir ülkede hız limitleri belirlenirken birçok hususun göz önünde bulundurulmasını isteyen Memiş, bölünmüş yollardaki en üst hızın yeniden ele alınması gerektiğini kaydetti.

LOJİPORT