Kapı çalınıyor ve Anderoidiniz kapıyı açıyor.

Bir Android, mekanik olmayan hoş bir sesle “siparişleriniz” diyor ve selam verip gidiyor. Aynı anda cep telefonunuza “alışverişiniz karşılığı kredi kartınızdan alındı” mesajı geliyor.

Kapıyı açan Andreoid, paketleri alıp buzdolabına götürüyor ve yerleştiriyor.

Filmi geriye soruyorum.

Buzdolabınız, her seferinde yaptığı gibi, geçen hafta gelen ürünleri de “lazer” ile tarayarak gelen ürünlerin hangi ürün olduğunu, üretim tarihini, son kullanma tarihini (SKT) ve miktarını (adet, kg, litre) kaydediyor.

Buzdolabı raflarındaki hassas sensörler; ürünlerin tüketimini (ağırlık, adet, litre) takip ediyor.

Buzdolabı, düzenli tüketilen ve örneğin her hafta düzenli alınan ürünler için markete siparişi geçiyor ve bu sipariş, direkt markette çalışan Andreoide “iş emri” olarak düşüyor.

Buzdolabı, sipariş bilgilerini marketin dağıtım merkezine ve bu ürünlerin toptancısına veya dağıtıcısına ve üreticisine veya ithalatçısına da eş zamanlı gönderiyor.

Anderoide, siparişi topluyor ve sipariş bilgileri (adres, ürünler vs.) dijital ekranında görünen aktif RFID etiketli özel alışveriş kutusuna (ısı korumalı, ısı kaybına karşı sıcaklık sensörlü, nem kaybına karşı nem sensörlü,  hasarlanmaya karşı titreşim sensörlü) yerleştiriyor.

Andreoid, toplama bittikten sonra özel kutuyu hava gücü ile yerden 5 cm. yukarıda havada asılı duran ve hava gücü ile hareket eden özel kutu büyüklüğüne uygun taşıma robotuna yerleştiriyor.

Taşıma robotları, marketin şoförsüz elektrikli dağıtım aracına götürüyor. Özel kutu, teslimat noktasına gelince aracın yan koltuğunda oturan Andreoid özel kutuyu alıp zili çalıyor.

Unutmadan! Makineler bozulur veya aküleri biterse diye bir insan (Risk Yönetimi için Plan B), akıllı gözlüğü ile hazır bekliyor. Siparişler, akıllı gözlüğüne düştükten sonra topluyor, geri dönüşümlü torbalara koyuyor ve bisikletine atlayıp akıllı gözlüğündeki adres tarifine göre teslimatı yapıyor.

Dağıtım aracı yola çıktıktan sonra aynı adrese acil bir sipariş (bebek bezi), Anderoide iş emri olarak düşüyor. Acil sipariş; hemen toplanıyor, özel kutuya konuluyor ve bu tür siparişler için markette hazır bekleyen Drone cihazına yüklüyor.

Bu arada teslimat yapan diğer dağıtım aracı, markete dönerken trafik kazası olduğunu görüyor ve dağıtım yapan diğer araçlara trafik kazası bilgisini eş zamanlı veriyor. Bizim araç, kazanın kendi yolu üzerinde olduğunu anlayıp (!) kaza yerine gelmeden önce bir alt sokaktan gitmek üzere yolunu değiştiriyor.

Drone, yolda pardon havada iken dağıtım aracı ile iletişime geçiyor. Araç, başka bir yola saptığını da yayınlıyor. Drone, bu bilgiyi alıyor ama etkilenmiyor çünkü o, havada gidiyor.

Drone ve dağıtım aracı, teslimat adresinde buluşuyor. Andreoid, kutuları 6. ve 7. kata teslim ediyor.

Bu kadar mı?

Buzdolabı, siparişleri ürünlerin ana dağıtım merkezine de göndermişti. Hatırladınız mı?

Bu sipariş, yerin altında inşa edilen (yeryüzü insanlara ayrıldı) ana dağıtım merkezindeki operatörsüz forklifte de eş zamanlı iletiliyor.

Forklift, iş emrindeki sipariş satırlarını toplamak üzere ürünlerin bulunduğu adrese gidiyor ve raftaki sensörlerle ileşime geçiyor ve adrese geldiği, depo yönetimi yazılımına eş zamanlı kaydediliyor.

5. kattaki siparişi toplamak için forkliftin çatalları ve asansör donamı, forklifin içinden çıkarak yükseliyor. https://www.youtube.com/watch?v=PFEyueMhk20

Forklift, 5. kat hizasına gelince lazer ile paleti (dikkat bütün dünyada standart palet zorunlu) tarıyor ve paletteki aktif RFID etiketini okuyor.

Sensörler vasıtasıyla paletin traversteki hücreden alındığı bilgisi,  depo yönetimi yazılımına eş zamanlı kaydediliyor ve eş zamanlı olarak üreticiye de bilgi akışı yapılıyor.

Aklınıza “parça veya adet toplansaydı” ne olacaktı” diye gelebilir? Forkliftin çatalındaki parmak hassasiyetindeki elektronik el açılır ve parça veya adedi, kutudan alabilir.

Forkliftler, bütün siparişleri sevkiyat alanına getiriyor. Anderoidler, paletleri teslimat adreslerine göre programlanan dijital hücrelere taşıyor ve burada konsolide edildikten sonra marketteki gibi yüzeyden 5 cm. yukarıda havada asılı duran taşıma robotu vasıtasıyla elektrikli şoförsüz kamyona yükleniyor. Kamyondaki Anderoid, paletleri yerleştiriyor.

Elektrikli şoförsüz kamyon, markete doğru yola çıkıyor. Yoldaki diğer kamyonlardan anlık bilgi alıyor ve gerekirse güzergâh değiştiriyor. Akıllı RFID’ler ve palet üzerindeki ısı etiketi ve titreşim etiketi, eş zamanlı olarak ürünün durumu hakkında sürekli bilgi veriyor. Kamyon, markete yaklaşınca marketteki Anderoidler kamyonu boşaltmak üzere hazırlık yapıyor……

Üreticide mi ne oluyor?

Sipariş edilenler UHV süt. Henüz süt verebilen Anderoid yok.  

Veya benim hayal gücüm burada tıkanıyor.

Yukarıdaki senaryo gerçekleşebilir mi?

Bilmiyorum ama bilim insanları, gerçekleştirmek için çalışıyor.

1784 yılında su ve buhar gücünü kullanan ilk mekanizma kullanılarak üretim yapılmıştı. 1870 yılında Cincinnati’de bir mezbahada ilk seri ve montaj hattı ve bunun ilk defa elektriğin kullanılmasıyla üretim yapılmıştı. 1969 yılında ilk defa elektronik ve IT’nin kullanılması ile ilk defa otomotik üretim yapılmıştı.

Bugün, “Industry 4.0” yani “smart production (akıllı üretim veya Fiziki Siber Sistemler)” yani makinelerin, birbiri ile konuşacağı (anlık iletişim) üretim konuşuluyor ve fiili üretim yerine “smart production” için Almanya’da 2025 yılı hedef konulmuş.

Yukarıdaki senaryo, bir örnektir. Diğer bütün lojistik operasyonlar için “smart logistics (akıllı lojistik)” olabilir.

Kim tarafından kullanılırsa kullanılsın (lojistik firması, üretici, toptancı vs.) lojistik operasyonlarda (üretim öncesi, üretim sırasında, üretim sonrası ve geri dönüşler) kullanılan ve kullanılabilecek cihazlar (kamyonlar, gemiler, uçaklar, trenler, limanlar, depolar, yazılımlar, forkliftler, palet veya konteyner gibi taşıma kapları, devlet ve hatta sokaktaki vatandaş, vs.) ve insanlar yerine (az insan) Andreoidler, birbiri ile konuşabilir ve entegre olabilir.

Eş zamanlı olarak veri paylaşımı ile eş zamanlı lojistik hareketler yapılabilir.

Lojistik hareketler, birbirine tetiklemek yerine eş zamanlı olarak lojistik hareketler yapılabilir.

Malların fiziksel hareketi önemini koruyor olacak. Verinin hareketi ise malların hareketi kadar önemli olacaktır.

Hep önemli olması gerekir diye konuşuluyor ama günümüzde sadece oluşan verinin (veri oluştuktan sonra) paylaşımı yapılıyor. Gelecekte ise veri, oluşurken paylaşılacak.

Türkiye mi? Bilmiyorum.

Terminatör 3 (Makinelerin Yükselişi) filminde olduğu gibi makinelerin esiri ve kontrolü altında olmayız umarım.

NOT: “Ulaştırma ve Depolama” iş kolunda eğer hâlâ 2014 yılında bilgisayar kullanım 95% (Türkiye 96%); internete erişim 93% (Türkiye 93%); internete mobil geniş bant bağlantı 49% (Türkiye 48%); bağlantı hızı 10 Mbit ve altında olanlar %57 (Türkiye 57%); web sayfası sahipliği 61% (Türkiye 67%); Web sitesi üzerinden veya EDI ile siparişi alan girişimler 2013 yılında 4% (Türkiye 9%) ve çalışanlarına iş için mobil bağlantı ile internete bağlanabilmeleri için taşınabilir cihaz sağlayan girişimler 2013 yılında 49% (Türkiye 44%) oranında ise “makinelerin birbiri ile konuşması” ve “Industry 4.0”, Türkiye için çok uzak bir gelecek olabilir.

NOT: Deloitte tarafından yapılan “Industry 4.0 - Challanges and solutions fort he digital transformation and use of exponential technologies” çalışmasına göre mevcut durumda lojistik ve depolama operasyonlar, Industry 4.0’a uyum konusunda, mevcut durumda çok şanslı görülmüyor ama önemli potansiyel olduğu düşünülüyor. 

Saygılarımla