Pul bitti, ihracat alarmda

Avrupa'ya ihraç ürünleri taşıyan Türk tırlarına kota uygulaması nedeni ile ilk altı ay için verilen 100 bin adetlik geçiş belgesi 20 Mayıs'ta (40 gün önce) tükendi. Türk tırlarına son altı ay için ayrılan 100 bin adetlik geçiş belgesi için Bulgaristan, giriş çıkış ücreti olarak tır başına 200 euro istiyor.

Sorunun çözümü için Ulaştırma Bakanlığı ve Uluslararası Karayolu Taşımacıları Birliği (IRU) devreye girdi. Geçiş belgelerinin ücretsiz verilmesi için ikili görüşmeler yoğunlaştı. İhracatın tıkanmaması için 21 Mayıs'ta 25 binlik adetlik bir geçiş belgesinin tahsisi sağlanabildi. Bu belgeler, erken tükenen bir aylık geçişi karşılayabilecek. Kalan 6 aylık geçiş belgelerinin de ücretsiz olması için ikili görüşmeler sürüyor. Bulgaristan'a çıkış kapısı olan Kapıkule ve Hamzabeyli'den yılda 300 bin Türk tırı geçiş yapıyor. Kumu, IRU ve UND girişimlerinin olumlu yanıt vermemesi durumunda Türk nakliyecilerin cebinden 60 milyon euro çıkacak. Artan yakıt maliyetlerine bir de 200 euro eklenmesi halinde, 2007'nin sonunda 107 milyar dolar ihracat gerçekleştiren ihracatçıların taşıma ücretlerine bu maliyetin yansıtılması da gündeme gelecek.

Hesap yapılıyor

Ücretli geçişin önüne geçmek için kamu ve sektör olarak girişimlerde bulunulduğunu söyleyen Uluslar arası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Tamer Dinçşahin, "Türkiye'nin artan ihracatı ile sefer sayısının artması, geçiş belgeleri 20 Mayıs itibariyle tükendi. Bundan sonraki geçişler için 100 binlik bir kotamız var. Bulgaristan, o belgeleri de Haziran sonunda ve 200 euro ücretli olarak veririz diyor. Bu da yıllık 60 milyon euroluk ek maliyet getirecek. Petrol fiyatı maliyetimizi de artırıyor. Bu uygulama da söz konusu olursa taşıma maliyetlerine yansıtılır. Şu anda taşımacılık maliyetinin yansıtılmasıyla ilgili hesap yapılıyor. Böyle baktığınızda ihracatı olumsuz yönde etkileyecektir. Sorun çözülmezse, Bulgaristan üzerindeki taşımalarda sıkıntı yaşanacaktır. Bu da ne taşırım, ne taşıttırırım noktasına gelebilecektir" açıklamasında bulunurken Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Ulaştırma ve Lojistik Sektör Meclis Başkanı Başkanı Çetin Nuhoğlu, "Ne komşuluk ilişkilerine, ne Dünya Ticaret Örgütü'ne de de kanuni bir dayanağı yok. Bugün 20 binden fazla Bulgar tırı Türkiye'den gelip mal taşıyorlar. Bu, iki ülke nakliyecisinin de aleyhine olur" şeklinde konuştu.

Demir perdelerin yerini, kağıt perdeler aldı

Geçen hafta gerçekleştirilen 31.IRU Dünya Kongresi'nde, IRU Genel Sektreteri Martin Marmy, "Demir perde kalktı, kağıt perde kondu" sözlerini hatırlatan Dinçşahin, ticaretin önüne set çeken bu sorunun aşılması için ülkelere İpek Yolu'nun önemini anlatmak gerektiğine dikkat çekerek, "İpek Yolu başlarsa, güzergah üzerindeki ülkelerin taşımacılıktan alacağı pay, refah seviyesi artacak. Ve bizim Doğu bölgemizdeki sıkıntılarımızı belli ölçüde ortadan kaldıracaktır. Çünkü uluslar arası konvansiyonlara taraf olmaları, tır sistemine girmeleri, alt yapılarını düzenlemeleri gerekecek" dedi.

İpekyolu Japonya ve İran'ı alacak

Gelişmekte olan ülkelere de ekonomik olarak katkı sağlayacak olan İpek Yolu'nda 3 alternatif üzerinde durulduğunu söyleyen Dinçşahin, "Çin'den başlayıp, Kazakistan, Türkmenistan'dan geçip, Türkiye'ye kadar uzanan bir parkur. Ya da İran'dan geçip, Hazardenizi üzerinden geçebilecek. Bir de Japonya'dan başlayıp, Türkiye'ye kadar uzanacak. Ucu ise Belçika limanlarına kadar gidecek. Oradan da istendiği kadar uzatılabilir. Türkiye lojistik bir üs konumunda. Türkiye kadar geldikten sonra kuzey limanlarımızdan Karadeniz, Trabzon veya mersin, İzmir den de deniz taşımacılığına dönebilir. Veya karayolu ile devam edebilir. Türkiye bir toplama merkezi de olabilir. Türkiye bu güzergahta güney limanlarını kullanabileceği, demir yolunu projelendirecek. Türkiye bu konuda geri değil" diye konuştu.

Ülkelerle tek tek görüşülecek

Ancak İpek Yolu'nun geçiş güzergahı olan bazı ülkelerde geçişle ilgili sorunlar yaşandığını dile getiren Dinçşahin, Rusya'da kota, Kazakistan'da kota, İran ve Suriye ile akaryakıt geçiş ücreti, Özbekistan'da vize sorunu olduğuna dikkat çekerek, "Çin ile daha karayolu anlaşmamız yok. Bunların hepsi başlı başına bir sorun. Bu sorunların çözülmesi için ülkelerle tek tek görüşmeye başlayacağız. İran, Çin, Kazakistan ile burada görüştük. Onlara birtek şey anlattık. En hızla hareket eden en çok payı alacak. Haziran'da Rusya ile görüşeceğiz. " dedi. Bulgaristan'ın ise yeni bir ücret almak için girişimlerde bulunduğunu söyleyen Dinçşahin, şunları söyledi:

"Bulgaristan'dan 100 bin adetlik geçiş belgemiz, bugün itibariyle tükendi. Bize ilk altı ay için tahsis edilen belgeler bitti. Şu anda gidemeyeceğiz. Bunun için çözüm arıyoruz. Ancak net bir çözüm yolu göremiyoruz. Karayolu ile yapılan ihracatımız tamamen aksayacak. Bu nedenle kamu da girişimlerde bulunuyor. Bulgaristan'a çıkıp kapısı Kapı kule ve Hamzabey, trafiğimiz olamayacak. Kamu tarafı, yeni belgelerin getirilmesi için ikili görüşmeler yapıyor. Türkiye'nin artan ihracatı sefer sayısının artması nedeni ile 20 Mayıs itibariyle bitti. Bundan sonraki geçişler için 100 binlik bir kotamız var. Onlar Haziran sonunda veririz diyor. Ancak bizim geçiş belgemiz tükendiği için ikinci altı ayda veririz dedikleri 100 adet belgeyi, ücretli vermek istiyorlar. Bu da artan yakıt ücretleri ile maliyetimizi artıracaktır. Böyle baktığınızda ihracatı olumsuz yönde etkileyecektir. Yıllık 60 milyon euroluk ek maliyet çıkacak. Biz bunun oluşmaması için tüm imkanları seferber ediyoruz. Meslek örgütü olarak bunun karşısındayız. IRU'da bu konunun çözülmesi için Bulgarlar ile temaslarda bulunuyor. IRU'nun da bir yaptırım gücü oluşuyor. Taşıma yapan araçlar, araç olmaktan değil, vergi ve gelir taşıma aracı olarak görülüyor. Çözüm olmazsa araçlar kapıda yığılacaktır. Belge olmayınca taşımacılık da olmayacak, aksayacaktır. Bu sadece bizim araçlarımız için de oluşmayacaktır. Bu güzergahta geçiş yapmak isteyen yerli yabancı her araç buralarda tıkanacaktır. Ben gidemediğim yerde başka birinin gitmesini de düşünemem."

Hamide HANGÜL-DÜNYA