Rusya belgesi karaborsada

Son dönemde Rusya'ya olan ihracattaki hızlı artış, Rusya TIR geçiş belgesini karaborsaya düşürdü. Türk firmalarının Rusya'nın tanıdığı haktan daha fazla TIR geçiş belgesine ihtiyacı ortaya çıkınca, belgeler 1750 dolardan karaborsada satılmaya başladı.

Rusya, Türk firmalarına yılda toplam 5 bin 500 adet TIR geçiş belgesi alma hakkı tanıyor. Ancak son dönemde bu ülkeye artan ihracat ile birlikte Türk firmalarının daha çok TIR geçiş belgesine ihtiyacı doğdu. Bu durum TIR geçiş belgesinin kıymetini de artırdı. Elinde TIR geçiş belgesi olanlar karaborsa satışa başladı. Firmaların normalde hiç para ödemeden aldığı TIR geçiş belgeleri şu anda karaborsada 1750 dolardan alıcı buluyor.

UND Başkanı Tamer Dinçşahın:
Geçiş belgesi olmayan TIR'lar sınır kapılarında uzun kuyruk oluştururken, "İhracat tehlikede" diyen nakliye firmaları hükümetten acil çözüm istiyor. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Tamer Dinçşahin, "500'ü aşkın araç şu anda geçiş belgesi olmadığı için sınır kapılarında bekliyor. Bunların arasında çabuk bozulabilir ürünler de bulunuyor. Sorun çözülmediği takdirde sadece nakliyeciler ve ihracatçı değil, iki ülkenin ekonomileri de zarar görecek" dedi. Roder 2. Başkanı Erol Soylu da tıkanıklığın tehlikeli bir boyuta geldiğini açıkladı.

İhracat her yıl yüzde 30 arttı

Türkiye'nin Rusya'ya ihracatı her yıl ortalama yüzde 30 artış gösteriyor. 2004 yılında Türk firmaları Rusya'ya toplam 1.8 milyar dolarlık bir ihracat yaparken, 2005 yılında bu rakam 2.3 milyar dolara, 2006'da ise 3.2 milyar dolara fırladı. Türk-Rus İş Konsey Başkanı Turgut Gür, Rusya'ya son dönemde yaşanan ihracat artışında kayıt altına alınmaya çalışılan bavul ticaretinin de payı olduğunu söyledi.

Rusya'ya ihracat yapan Türk firmalarının içinde bulunduğu sıkıntının ana nedeni ise Türkiye ile Rusya arasında 2002 yılında yapılan anlaşma.

2001 yılında ücretli belge tahsisini durduran Rusya ile Türkiye arasında 2002 yılından itibaren "1 Rus aracının Türkiye'ye giriş yapması halinde Türkiye 4 geçiş belgesine hak kazanacak" uygulaması başladı. Yani Türk firmalarına "bonus" hakkı tanındı. Ancak son dönemde Rus TIR'ları için Türkiye'ye taşıma yapmak cazibesini yitirdi. Çünkü Avrupa'ya yaptıkları taşımadan daha çok para kazanıyorlar. Türkiye'ye giriş yapan Rus TIR'larının sayısı düştüğü için Türk firmaların kazandığı bonus miktarı da düştü. İhracatın arttığı dönemde kaybedilen bonuslar sıkıntı yarattı.

2002 yılında yeni uygulamanın başladığı dönemde Türk firmalarının sıkıntı yaşamaması için Rusya'da şirket kurmalarının önerildiğini belirten Uno Taşımacılık'ın sahibi Nagihan Soylu, "Benim gibi sadece 5-6 kişi şirket kurdu. Taşıma sorunu yaşamıyoruz. Birçok Türk firması sınır kapısında geçiş belgesi sorununu çözmeye çalışıyordu. Ancak Rus hükümeti son dönemde işi çok sıkı tutmaya başladı. Geçiş belgesi olmadan Rusya'ya girmek mümkün değil" dedi.

Türkiye'nin 20 bin belgeye ihtiyacı var

Rusya'ya 2004 yılında 1.8 milyar dolarlık ihracat yapılırken, bonuslarıyla birlikte taşıma sayısı 10 bin 940 olarak gerçekleşti. 2005 yılında 2.3 milyar ihracatta ise taşıma sayısı 12 bin 484 oldu. 2006 yılında ihracat 3 milyar 222 milyon dolara yükselirken, taşıma sayısı ise 15 bin 139'da kaldı.

Türk nakliye sektörü, Rusya'ya yapılan taşımalar için yaklaşık 20 bin geçiş belgesine ihtiyaç duyuyor. Türk nakliye firmaların sınır kapılarında takıldığı için pazar kaybetmeye de başladı. Geçiş belgesi sorunu olmayan Bulgaristan, Romanya, Moldova ve Ukrayna gibi ülke nakliyecileri Türk nakliye pazarından hızla pay alıyorlar. 

Geçiş belgesi konusunda sistemin tıkandığını belirten Roder 2. Başkanı Erol Soylu "Geçiş belgesi fiyatı şu anda 1750 dolara kadar yükseldi. Bu çok fahiş bir durumdur. Artık ihracatımızı da tehdit eder boyuta gelmiştir" dedi.

RODER Başkan Vekili
Erol Soylu, sorunun iki ülkenin ticaret hacmi göz önüne alınarak karşılıklı hakkaniyetle çözülmesi gerektiğini ifade ederek şunları söyledi: "Bu sorunun halledilmesi konunun en üst düzeyde ele alınmasına bağlı. Rusya ile olan ticari ilişkilerimiz çok boyutludur. Dolayısıyla bu konu makro düzeyde ele alınarak, genel bir politika oluşturulmalıdır. Dışişleri, Ulaştırma, Enerji ve Bayındırlık bakanlıklarındaki uzmanlardan oluşacak bir heyet, çok boyutlu görüşerek sorunu çözmeli. Artık sadece nakliyenin sorunuymuş gibi ele almamak lazım."

Rus Ticaret Ataşesi Viktor İlskiy de konunun hükümetler nezdinde çözülmesi gerektiğini belirti. İlsky, "Rusya bu konuda iki tarafın da eşit olmasını istiyor. Karşılıklı denge oluşması lazım" açıklamasını yaptı. 

İsmail YANMAZ - REFERANS