Şirketler yol yapıp işletecek

60. hükümet, duble yolları ve otoyolları öncelikli konu olarak programına aldı. Türkiye'nin görünümünü değiştiren ve ölümlü trafik kazalarını azaltan otoyolların finansmanında ise strateji değişikliğine gidiliyor.

Yol projesi, bütçeye tek bir kuruş yük getirmeden özel sektöre ihale edilecek ve yap-işlet-devret modeli ile tamamlanacak. İlk etapta trafiği yoğun olan Kuzey Marmara Otoyolu ile Gebze-Orhangazi-Bursa-İzmir otoyolu bitirilecek. Çanakkale Bağaz Geçişi Projesi'nin tamamlanması planlamaya dâhil edilecek.

Ayrıca, Ankara İzmir Otoyolu'nun projesi 2008 yılı içinde ihaleye çıkarılacak. Kaynak temininde yap-işlet-devret modelinin dışında, kamu ve özel sektör ortaklıkları ve işletme hakkı devri de uygulanacak alternatifler arasında.

Duble yollarda da 2011 yılındaki 15 bin kilometre hedefine ulaşmak için çalışmalara hız verildi.

Son 4 yılda 6 bin kilometre bölünmüş yol trafiğe açıldı. Kalan 9 bin km yolun yapımı ise gayrimenkul satışından elde edilen gelirle sürdürülecek. "Yol yapmakla para kazanılmaz. Yollar, para kazanmanın önünü açar." diyen Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Karayolları Genel Müdürlüğü'ne ait gayrimenkullerin satılarak, duble yolların finansmanında kullanılacağını söyledi. Öte yandan duble yolların inşasıyla son dört yılda 314 'ölüm noktası' iyileştirildi.

Bunun neticesinde, Türkiye genelindeki kaza kara noktası sayısı 41'e indi. Bu durum, ölümle sonuçlanan trafik kazalarına da müspet yansıdı. Ölümcül kazalar 2003 yılına oranla 2006'ya göre yüzde 89 oranında geriledi.

Trafik kazalarını azaltmak ve karayolları ağını Türkiye'ye yaymak için başlatılan karayolları seferberliği bütün hızıyla sürüyor. Aksaray'ın Topakkaya beldesinde Aralık 2002'de atılan temelle başlayan AK Parti'nin 15 bin kilometre bölünmüş yol hedefi, yeni dönemde daha da hızlanacak.

Hükümet, ikinci döneminde 15 bin kilometre duble yol hedefinden geriye kalan yaklaşık 9 bin kilometre yolunun da tamamlanmasını hedefliyor. Ancak yeni çalışmaların finansmanı konusunda strateji değişikliğine gidilecek. Yeni dönemde, yollar için para genel bütçeden değil, daha çok karayollarının varlık kaynakları satışa çıkarılarak yapılacak. Planlamada sadece duble yolların inşası gündemde olmayacak. Bu dönemde duble yollarla otoyollar paralel olarak yürütülecek.

'Yol paranın önünü açar'

Yolların ülke için önemini "Yol yapmakla para kazanılmaz. Yollar, para kazanmanın önünü açar." sözleriyle dile getiren Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, hem otoyol, hem de duble yollar için kaynak sıkıntısı çekilmeyeceği görüşünde. Karayolları Genel Müdürlüğü'nün Ulaştırma Bakanlığı'na bağlanması yönünde alınan kararın 'doğru bir düşünce' olduğunu ifade eden Yıldırım, bu şekliyle işlerin daha sağlıklı ve hızlı yürüyeceğini belirtiyor.

Yıldırım, kaynak sıkıntısı sebebiyle yıllardır yapılamayan Ankara-İzmir Otoyolu gibi projelerin, karayollarının varlıklarının değerlendirilmesiyle hayata geçirileceğini vurguluyor. Karayolları'na ait İstanbul Levent'te bulunan 96 bin 505 metrekarelik arazinin 800 milyon dolara satılmasını buna örnek gösteren Bakan Yıldırım, "Elden çıkan varlıklar, yine yol yapımı için kullanılacak." diyor. Yol inşasının yapımının bir ticaret olmadığını savunan Yıldırım, yolların bir ülkenin rekabet gücünü artıracak, olmazsa olmaz bir sektör olduğuna işaret ediyor.

Yıldırım, genel bütçe imkânlarıyla önemli projelerin kısa sürede yapılmasını mümkün görmüyor. Bu meseleyi aşmak için yeni finans modelleri tatbik etmenin bir zaruret olduğuna inanıyor: "Bazı, otoyol ve bölünmüş yolların genel bütçe imkânlarıyla inşası 20 -30 yıl alıyor.

Türkiye'nin bir yolun yapımını 30 yıl beklemeye tahammülü yok. Yapılmayan yollar sebebiyle can kayıplarına da... O bakımdan, 30 yıl bekleyeceğime, yolcu garantili; mesela 30 yıllığına yap-işlet-devret modeli ile yolu ihale ederim. 30 yıl bu ülkenin insanı o yolu kullanır."

Kaynak yetersizliği sebebiyle beton asfalta göre daha ucuz olan sathi kaplamanın tercih edilmesi, yolların kalitesinin düşük olduğu yönünde eleştiriler almasına sebep oluyordu. Ulaştırma Bakanı Yıldrım, yeni dönemde bu konuda atılım yapılacağını kaydediyor.

Yıldırım, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün sathi kaplama yolları sıcak asfalta dönüştürmek için bir plan hazırladığını ve 5 yıl sonunda 14 bin 500 kilometre yolun sıcak asfalt kaplamalı hale getirileceğini vurguluyor. Bakan Yıldırım, "Mevcut yolların yüzde 79'u sathi kaplama, yüzde 18'i beton asfalt, geri kalanı da toprak, parke, stabilize yollardan oluşuyor." bilgisini veriyor.

Ölümcül kazalarda yüzde 90 azalma oldu

Özellikle yaz ve bayram tatillerinde ülkenin kâbusu olan ve yüzlerce kişinin hayatını kaybetmesine sebebiyet veren kaza kara noktaları bir bir ortadan kalkmaya başladı. Duble yolların inşasıyla son dört yılda 314 'ölüm noktası' iyileştirildi. Bunun neticesinde, Türkiye genelindeki kaza kara noktası sayısı 41'e indi. Bu durum, ölümle sonuçlanan trafik kazalarına da müspet yansıdı. Ölümcül kazalar 2003 yılına oranla 2006'ya göre yüzde 89 oranında geriledi. Trafik kazası oranı ile maddi hasarlı araç sayısında yüzde 64'lük iyileşme oldu.

Selim KUVEL - ZAMAN