Türkiye'de petrolün önü açılıyor

TBMM Genel Kurulunda, yerli ve yabancı sermayenin petrol arama ve üretme faaliyetlerine daha fazla katılımını sağlamak için teşvikler getiren Türk Petrol Kanunu Tasarısı, kabul edilerek yasalaştı.

Kanuna göre, araştırma izni, arama ruhsatnamesi ve işletme ruhsatnamesi alınmadan; arama, üretim ile yurt içinde üretilen petrolün satılması gibi konularda hiç bir petrol işlemi yapılamayacak. Petrol işlemi sona eren petrol hakkı sahibi, bu işlem için kullandığı araziyi 3 ay içinde ıslah edecek ve araziye verdiği zararları karşılayacak. Sermaye şirketi veya yabancı devletler mevzuatına göre sermaye şirketi niteliğinde olan tüzel kişilere, araştırma izni, arama ve işletme ruhsatnameleri verilecek.

Bu izinlerin verilmesi, ruhsatname sahibine, girilmesi veya bulunulması yasak olan yerlere girme veya o yerde bulunma hakkı vermeyecek. Araştırma izni ve ruhsatnamelerin alınmasından önce, petrol işlemleri esnasında doğabilecek zararları karşılamak üzere teminat alınacak. Petrol işlemini tehdit eden şartlar oluştuğunda, petrol hakkı sahibi Petrol İşleri Genel Müdürlüğünü ve diğer petrol hakkı sahiplerini derhal haberdar edecek.

Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, yerli ve yabancı girişimcilerin yatırım yapmalarını özendirecek. Genel Müdürlük, yerli ve yabancı yatırımcıların petrol arama ve üretim yatırımlarını, bir program dahilinde, rekabetçi, şeffaf, güvenli ve istikrarlı bir ortam içinde yapmalarını temin edecek.

-TÜRKİYE İKİ PETROL BÖLGESİNE AYRILACAK-

Türkiye, kara ve deniz olmak üzere iki petrol bölgesine ayrılacak. Askeri yasak bölgeler ile güvenlik bölgelerinde yapılacak işlemlerle ilgili izin verilmeden önce, Genelkurmay Başkanlığının olumlu görüşü alınacak. Petrol arayıcısı, bulduğu petrol olgusundan TPAO'yu haberdar etmeye mecbur olacak; petrol araması yaparken doğaya ve çevreye zarar vermeyecek. Petrol arama sahası karalarda 100 bin, denizlerde 1 milyon hektardan fazla olamayacak. Arama ruhsatnamesinin süresi karalarda 5, denizlerde 8 yıl olacak.

Teminat verilmesi halinde arama izni karalarda 2, denizlerde 3 yılı aşmamak üzere uzatılabilecek. Uzatmalarda dahil olmak üzere arama ruhsatnamesinin süresi, ilk yürürlük tarihinden itibaren karalarda 9 yıl, karasuları içi denizlerde ise 14 yıldan fazla olamayacak. Üzerinde arama veya işletme hakkı bulunmayan bir saha, işletme ruhsatnamesi verilmek üzere Bakanlar Kurulunca müzayedeye çıkarılacak.

-RUHSAT 30 YIL İÇİN VERİLECEK-

İşletme ruhsatı, alınacak iş ve mali yatırım programı dikkate alınarak, 30 yıl için verilecek. Ham petrol veya doğalgazın, bir uluslararası anlaşmaya dayanmaksızın Türkiye üzerinden geçişini veya Türkiye'ye geçişini sağlayacak boru hattı kurulmasına, Bakanlar Kurulu izin verecek.

İşletmeciler, her işletme ruhsatı için hektar başına yılda 1 YTL devlet hakkı ödeyecek. Denizlerde bu miktar 4'te 1 oranında tahsil edilecek. Bir petrol arayıcısı, ürettiği petrolün karşılığında devlet hissesi ödeyecek. Devlet hissesi; üretim miktarlarına, üretimin cinsine, kara ve deniz sahalarına ve su derinliğine, gravitesine ve üretim metoduna göre kademeli ve indirimli olarak düzenlenecek.

Petrol üreticisinin ödeyeceği devlet hissesi nakden ödenecek. Petrol üretiminin tamamına yakınının kalkınmada öncelikli illerde yapılması nedeniyle o illerin sosyo-ekonomik kalkınmasına katkı sağlayacak devlet hisselerinden, o illere pay verilmesi amacıyla karalarda elde edilen devlet hissesinin yüzde 50'si, işletme ruhsatının bulunduğu ilin özel idaresinin açtıracağı hesaba aktarılacak.

-PETROL SAHASINI TERK EDEBİLECEK-

Petrol hakkı sahibi, araştırma izni ve arama ruhsatnamesini en az 1 ay önceden, işletme ruhsatnamesini ise en az 3 ay önceden haberdar ederek petrol aradığı sahayı terk edebilecek. Petrol arama faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlardan yüzde 5 oranında kesinti yapılacak. Bir petrol hakkı sahibi, petrol işleminde kullanacağı bina tesislerinin ve teçhizatlarının inşası, kurulması ve işletmesine ait malzemeler hariç, petrol işlemlerinde kullanılacak malzemeyi, ekipmanı, akaryakıtı, kara, deniz ve hava nakil vasıtalarını ithal ederken ya da yurt içinden temin ederken KDV, vergi ve harç ödemeyecek. Petrol hakkı sahibi, ihraç ettiği petrolden sağladığı dövizi yurt dışında koruyabilecek. Bu döviz tutarı, Türkiye'ye ithal edilmiş sermaye ile bunu aşan net kıymetlerin transferinden mahsup edilecek.

Bir petrol hakkı sahibi, petrol işlemi için gereken yabancı personeli, Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün uygun görüşü ve İçişleri Bakanlığının izniyle ''yabancıların çalışma izinleri hakkında kanun'' hükümlerine bağlı olmaksızın çalıştırabilecek.

-EĞİTİM VE STAJ YAPTIRACAK-

İşletmeciler, istihdam ettikleri yabancı sayısının yüzde 25'inden az olmamak üzere Türk vatandaşlarına, (devlet memurları hariç) petrol işlemlerinin her safhasında ihtisas kazanmaları için yabancı ülkelerde veya Türkiye'de bilimsel ve mesleki kurum ve işletmelerde eğitim ve staj yaptıracak. Doğal afetler, savaş, isyan, grev, lokavt ve toplumsal olaylar; petrol işlemine etkileri oranında petrol hakkı sahibinin hak ve sorumluluklarını eşit sürede erteleyecek. Düzenlemeye aykırı fiiller için, 50 bin YTL ile 500 bin YTL arasında idari para cezası öngörülüyor.

-BİYODİZEL YAKITI-

Biyodizel üreticileri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nca (EPDK) çıkarılacak yönetmelikte belirlenen kalite standartlarına göre üretim yapmak üzere, yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar dahilinde bedelsiz olarak üretim lisansı alabilecek ve üretimlerini lisans kapsamında yapabilecek.

Petrol piyasasında faaliyet gösteren rafineri ve dağıtıcılar, ellerindeki yakıtı tamamen yerli tarım ürünlerini kullanarak üretim yapan biyodizel üreticilerinden temin edecekleri biyodizel akaryakıtı ile en az yüzde 2 oranında harmanlayabilecek. Biyodizel üreticileri, sadece yerli tarım ürünlerinden üretilen saf biyodizel dağıtımı ve satışı yapmak için yıllık en az 30 bin ton saf biyodizel satış projeksiyonu vermek koşuluyla dağıtım lisansı ve bayi lisansı alabilecek.

Dağıtıcılar ve rafineriler, tarım birlik ve kooperatifleri ile bu birlik ve kooperatiflerin biyodizel üreticilerine teslim ettiği tarım ürünlerinden üretilebilecek miktarı geçmemek üzere, tarım ürünü teslimi karşılığı bu birlik ve kooperatiflere ortaklarının tüketimleri miktarında, Maliye Bakanlığının düzenlemeleri doğrultusunda, ÖTV ve KDV'den muaf motorin veya biyodizel (saf veya harmanlanmış) verecek anlaşmalar yapabilecek. Kanunun, Petrol Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Tasarısı olan adı, Türk Petrol Kanunu olarak değiştirildi