veri tabanlı lojistik,  bilgi teknolojisinden ve önceleri bir bakıma imkansız olan verileri çoğaltmak ve kullanmak için bilgisayarların artan gücünden ve azalan maliyetlerinden yararlanan bir yaklaşımdır. Veri tabanlı lojistik şirketin hedeflerini düzenli bir şekilde bağlantısı olan maliyet etkili bir tarzda sürdürmesi için bilgisayar ve iletişim teknolojisinin günümüzdeki geniş potansiyelinden yararlanma kabiliyeti olarak tanımlanabilir.

Veritabanlı lojistiğin gelişiminin altında yatan iki eğitim vardır. Bunlardan bir tanesi teknolojik gelişmelerdir. Diğeri ise,  lojistik faaliyetlerdeki özelliklerin ve yaklaşımların değişmesi olarak göze çarpmaktadır. Veri tabanlı lojistik ölçülebilir ve test edilebilir bir yapıya sahip olması, seçici olması, kişiselleştirilebilmesi ve esnekliği gibi üstünlükleri nedeniyle diğer lojistik yaklaşımlardan ayrılmaktadır.

Günümüzde firmaların, müşteri kazanmada, müşteri ve olası müşteriler ile aralarında uzun dönemli ilişkiler kurmalarında, lojistik maliyetlerini azaltmalarında,  hedef kitlelerini daha ayrıntılı bir biçimde belirleyebilmelerinde ve pazarlama ve lojistik faaliyetlerini bu yönlere kaydırmada ve en önemlisi içerisinde bulundukları ağır rekabet koşulları altında varlıklarını sürdürmelerinde kullanabilecekleri en etkin lojistik yaklaşım, veri lojistik yaklaşımıdır.

Pazardaki rekabetin şiddetli bir biçimde artması, günümüz lojistik yaklaşımının yanı sıra çok daha dinamik yaratıcı ve teknolojisine dayanan bir yaklaşımın benimsenmesini gerekli kılmaktadır. Bu yaklaşımın veri tabanlı lojistik yaklaşımıdır. Veri tabanlı lojistik yaklaşımı ve anlayışının ortaya çıkmasında bilgi teknolojisinin çok büyük önemi ve rolü vardır. Pazardaki rekabetin şiddetlenmesi, şirketleri yeni rekabet avantajları yaratmak zorunda bırakmıştır. Günümüz koşullarında rekabetle üstünlük sağlamanın en önemli aracı ise bilgi teknolojisi kullanımıdır. Bilgi teknolojisinin, lojistiğin en etkin araçlarından biri hale gelmesi de müşteri odaklı lojistik anlayışına yeni bir boyut getirerek veri tabanlı lojistik yaklaşımının oluşmasını sağlamıştır.

Veri tabanlı lojistik, verimli ve doğru bilginin sağlanması , lojistik kararların temelini oluşturacak doğru bilgilerin en hızlı  ve etkin bir biçimde akışını sağlayacak lojistik bilgi sistemi ve veri tabanı yapısında olmalıdır.

Veri tabanlı lojistik, müşterilerin, birbirinden farklı özellikleri olan bireyler olarak kabul edilmesi ve onlarla çift yönlü uzun dönemli ilişkilerin sağlanması temeline dayanan amaçlar edinmiştir.

Esasen veri tabanı,  bir organizasyonun,  bilgi ihtiyaçlarını karşılamak için birbiri ile ilişkili olarak toplanmış verilerin paylaşımıdır. Bundan dolayı bir veri tabanının iki özelliği vardır. Birincisi bütünleşik olması. İkincisi paylaşılır olmasıdır. Bir veri tabanının bütünleşik olması, gereksiz tekrarların önlenmesi veya azaltılması ve verilere ulaşmanın kolaylaştırılması için farklı veri dosyalarının mantıklı bir biçimde düzenlenmesidir. Paylaşılır olma özelliği ise, organizasyon içindeki kullanıcıların çeşitli eylemlerde kullanılmaları için benzer verilere ulaşma imkanlarına sahip olmalarıdır.

Veri tabanı yaklaşımı organizasyona çok sayıda ve önemli,  pratik avantajlar sunmaktadır. Gereksiz tekrarların azaltılması , depolardaki boşlukların azaltılarak verilerin tutarlılığının arttırılmasını sağlar. Verilerin paylaşımı , yeni veri dosyaları yaratmaya gerek duyulmaksızın yeni veri işleme uygulamalarının geliştirilmesine olanak tanır. Genelde daha az tekrar daha fazla paylaşım örgütsel birimler arasında daha az karışıklığa ve hataların tekrar çözümlenmesi sırasında ve raporlarda ki tutarsızlığın giderilmesinde daha az zaman harcanmasını da sağlar. Veri tabanı yaklaşımı , aynı zamanda veri standartları üzerinde,  güvenlik sınırlandırmaları ve bütünlüğün sağlanması konularında merkezi kontrol olanağı da sağlar.

Veri tabanı,  depolanmış ilgili verileri en az tekrarla bir araya getirmiş(yeri birbirinin aynı olan verilerin tekrarırın önlenmesi) ve bir veya daha fazla uygulamaya hizmet etmek için bu verilerin elde edilen bilgilerin bir yerde toplanmasına olanak sağlar. Bu nedenle bilginin kendisidir. Veri tabanı bilginin yönetilmesinde veya değiştirilmesinde kullanılan bir yer veya araç değildir.

Veri tabanı,  bir bilgisayar sistemi içinde saklı ve erişebilir verilerin tümüdür şeklinde tanımlanabilir. Veriler,  değişik kullanıcıların ayrıca erişilebilmesi, gereksiz tekrar ve fazlalıkların önlenmesi(mükerrer kayıtlat)amacıyla büyük bir dizin/dosya şeklinde hazırlanabilir. Bu düzenli veri saklama alanında daha az yer kapladığı gibi erişim süresini de hızlandırır. Giriş izni olmayan kişilerin kullanmasını ve başkalarının verilere ulaşmasını veya bunların bozulmasını önlemek için bu kütüğe parolalar veya kullanıcı adları konulur. Veri tabanı, postalama listesinin bir diğer adı olarak görülmemelidir. Bir postalama listesine sahip olmak bir veri tabanının kuruluşu için ilk aşamadır. Fakat bu bir veri tabanı değildir. Bir veri tabanı,  belirli bir zaman süresinde gerçek ve olası metalar hakkında toplanmış olan bilgileri içerir.

Bir lojistik yöneticisi,  veri tabanlı lojistik kullanımının etkin kılmak için gereken bilgilere sahip olmalıdır. Veri tabanının ne yapabileceği, bilgi sistem yöneticileri ve teknik personeller ile nasıl etkili bir biçimde çalışılabileceğini anlamak için tüm yöneticilerin genel olarak bir fikre sahip olmaları gerekmektedir. Bir veri tabanının ana unsurları olarak, kullanıcı grup, veritabanı , veri sözlüğü, uygulama programcısı, veri tabanı yöneticisi, veri tabanlı yönetim sistemi, veri tabanının lojistik sisteme entegresi olarak sayabiliriz. Kullanıcı grup verileri talep edendir, her kullanıcıya sisteme giriş için bir veya daha fazla türde izin verilir. Örneğin sadece verileri okuma veya veri ekleme veya veri silme gibi. Kullanıcılar verilerini veritabanı yönetim sisteminden talep ederler. Veri tabanı,  verilerin fiziksel olarak depolandıkları yerdir. Veri sözlüğü,  veri tabanı içerisinde veri kalemlerinin tamamlandığı yerdir. Veri sözlüğü, her veri kalemini kendi ismi, kendi uzunluğu ve depolandığı şekilde tanımlar. Uygulama programlayıcısı kullanıcıların veri girişi ve işlemesi yapabilmeleri için program dillerini yazarlar. Veri tabanı yöneticisi, veri tabanından sorumlu olan yöneticidir. Bu yönetici,  organizasyonun veri ihtiyacının belirlenmesinden ve veri tabanının performanslarını tatmin edici bir düzeyde olmasını sağlayacak bütün eylemlerin yerine getirilmesinden sorumludur. Lojistik yöneticileri, verilerinin doğru ve zamanında girilmesine önem vermeli ve personellerine ve kullanıcı gruplara, verilerin doğru olarak girilmesini sağlamak için gerekli altyapıyı ve gerekli eğitimlerin verilmesini sağlamalıdır. Veri tabanı yönetim sistemi, verilerle ilgili bütün gereksinimleri karşılayan bir yazılım sistemidir. Veri tabanı yönetim sistemi, aynı zamanda çoklu veri tabanı kullanıcılarına yönelik olarak uygun bir biçimde erişim olanağı sağlar.

Konuyla ilgi yazım devam edecektir…

Bülent ERİM
[email protected]

Özgeçmiş : İstanbul , 1976
Anadolu Üniversitesi Kamu yönetimi Lisans
Maltepe Üniversitesi İşletme Yüksek Lisans
Özel Sektörde 4 şirketin Lojistik sistem kurulumu
Yazar (lojiport, Loder)İstanbul’un fethindeki lojistik unsurlar kitap yazarlığı
Lojistik Analisti ve Uzmanı
Loder , Buyer Network,  Supply Cham Profesıonel Clup üyesi