Oruç Kaya
86 yılda lojistik nereden nereye
Cumhuriyetimizin 86’ıncı yılını kutluyoruz. Ne mutlu bugünü sağlayanlara ve 86’yılda emeği geçenlere, ne mutlu bize bugünü yaşadığımıza. Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun. Ulaşabildiğimiz kaynaklar ışığında 86 yıllık cumhuriyet yolculuğumuzda ulaştırma ve lojistik ile ilgili bilgiler (günümüz ile kıyaslamayı size bırakıyorum) 1923; İzmir İktisat Kongresi’nde alınan kararlar; yerli malların karada ve denizde ucuz tarife ile taşınması ve demiryolu inşaat programına bağlanması 1923; Demiryollarının toplam ana hat uzunluğu 3.756 KM’dir. (DPT 1950 – 2006 Ekonomik Sosyal Göstergeler) 1940; Uçak sayısı 8 ve taşınan yolcu sayısı 739 kişi iken iken 1950’de uçak sayısı 33, sefer sayısı 10.242 ve taşınan yolcu sayısı 86.331 kişidir (DPT 1950 – 2006 Ekonomik Sosyal Göstergeler) 1948; Ulaştırma sektörünün milli gelire katkısı 460 Milyon TL ( % 4,6 ; Türkiye milli geliri 10.067 Milyon TL; DPT 1’inci Kalkınma planı 1963 – 1967) 1950; Karayolları ağı 88.815 KM olup bunun 47.000 KM’si devlet ve il yolları (1.624 KM’si asfalt) ve 41.735 KM’si ile köy yolu (DPT 1950 – 2006 Ekonomik Sosyal Göstergeler) 1950; 300 Gros ton üzeri ticari yük gemi sayısı 481 ve tanker sayısı ise 102’dir ve 18 Gros ton üzerindeki ticari yük gemi sayısı 2.055 ve tanker sayısı ise 13’dür (DPT 1950 – 2006 Ekonomik Sosyal Göstergeler) 1950; Karayolları ile toplam 950 Milyon ton – KM yük taşınmıştır (2008’de 181.935 Milyon ton – KM ; Karayolları G.M). 1950; Toplam taşımalar içinde karayolunun payı, yolcu ve yük taşıma sırasıyla yüzde 46 ve yüzde 17 iken 1960 da yüzde 67 ve yüzde 37 ye yükselmiştir (DPT 1’inci Kalkınma planı 1963 – 1967) 1950; Posta marifetiyle toplam 976 Bin adet koli gönderimi olmuştur (2005’te 886 Bin adet; DPT 1950 – 2006 Ekonomik Sosyal Göstergeler) 1955; Türkiye’de Ulaştırma sektöründe çalışan sayısı 190 Bin Kişi (Toplam çalışan nüfusun sayısı 11.479 Bin Kişi; DPT 2’inci Kalkınma planı 1968 – 1972) 1960; üretilen kamyon & kamyonet sayısı 684 ve 1970’de üretilen kamyon & kamyonet sayısı ise 10.335 adettir (DPT 1950 – 2006 Ekonomik Sosyal Göstergeler) 1960; Limanlarda gerçekleşen iş hacmi toplam 5.825 Bin ton (1950 – 1960 dönemi yıllık ortalama 5.815 Bin ton ; Limanların kapasitesi 11.400 Ton; DPT 1’İnci Kalkınma Planı (1963 – 1967) 1961; Ulaştırma sektörünün milli gelire katkısı 2.824 Milyon TL ( % 5,7 ; Türkiye milli geliri 49.213 Milyon TL; DPT 1’inci Kalkınma planı 1963 – 1967) 1961; Karayolu ile yolcu taşıma 11.727 milyon yolcu / km ve Yük taşıma 3.927 milyon ton / km (DPT 1’inci Kalkınma planı 1963 – 1967) 1961; Demiryolu ile yolcu taşıma 3.810 milyon yolcu / km ve Yük taşıma 3.710 milyon ton / km (DPT 1’inci Kalkınma planı 1963 – 1967) 1961; Havayolu ile yolcu taşıma 152 milyon yolcu / km ve Yük taşıma 15 milyon ton / km (DPT 1’inci Kalkınma planı 1963 – 1967) 1967; Ulaştırma sektöründeki toplam sevk ve idareci sayısı 17 Bin kişidir (Türkiye’de tarım dışı sektörlerde toplam sevk ve idareci sayısı 252 Bin kişi, DPT 2’inci Kalkınma planı 1968 – 1972) 1963 ve 1967 döneminde yurt dışı ile yapılan taşımalarda karayollarında yıllık artış % 50 ve denizyolunda ki artış % 3,1’idir (DPT 3_üncü kalkınma planı 1973 – 1977) 2009 yılının Haziran; trafiğe tescili kamyon 596.358 adet, çekici 112.607 adet ve tanker ise 29.842 adet (1945 ve öncesine ait kamyon sayısı 180, Çekici sayısı 8 ve tanker sayısı ise 5 ; TÜİK,Kara Ulaştırma G.M) DPT 1’İnci Kalkınma Planı’na göre (1963 – 1967) ; Bugün çok karışık ve sahipsiz durumda olan taşıma politikası tek elden yönetilmelidir. Uzak taşımalar, demiryolu ve denizyoluyla yapılmalıdır. Karayolu, demiryolu ve denizyolu taşımalarını tamamlayıcı kısa mesafe taşıt örgütü kurulmalıdır. Bütün taşıma sistemleri aynı şart ve yükümlere bağlanmalıdır. Karayolu ve Demiryolu; Bakanlıklar arası Yüksek Ulaştırma Kurulu kurulmalıdır. Uzak mesafelerde ve trafik yoğunluğu yüksek olan hatlarda demiryolu taşımasını teşvik edici şartlar hazırlanmalıdır. Taşıma politikasında ahenkli bir vergi düzeni sağlanmalıdır. Şimdiye dek özellikle karayolu yapımından yaratılacak kapasitenin trafiği artırması beklenmiştir. Bunun doğru olmadığı ortadadır. Limanlar ; Haydarpaşa, Derince, Mersin, İskenderun, Samsun, İstanbul, İzmir, Trabzon limanları toplam yükleme - boşaltma hacminin % 62,6 sini ve bütün ithalât ve ihracatı yapmaktadır. Limanlar tek elde toplanmalıdır. Transit ticarette önemli rolü olan serbest bölge veya limanlar için müsait liman şehirlerimizde çalışmalar yapılmalıdır. Limanlarda kapasite artırıcı yatırımlara ihtiyaç yoktur. Hava ulaştırması ; Hava Ulaştırması çeşitli özellikte 29 hava alanı üzerinde yapılmaktadır. 1962 yılında çalışan hava alanları sayısı 26 ya indirilmiştir. 2 hava alanı uluslararası trafiğe açıktır. Hava trafiği plân döneminde yıllık yüzde 15,4 bir hızla artacaktır. Bu artış karşısında bile alanlardaki artık kapasitenin plân döneminde de sürüp gideceği görülmektedir. Alanların kapasitesi ihtiyaçtan fazladır. Yeni kapasite yaratıcı yatırımlara ihtiyaç yoktur. Ancak başlanmış işler tamamlanacak ve gerekli donatım yatırımları yapılacaktır . Denizyolu ulaştırması; rakamlar dışında yapılması planlananlar veya öngörüler yapılmamış. DPT 2’inci Kalkınma planı 1968 – 1972 ; Taşıma faaliyetlerinde tek elden koordinasyon sağlanamamaktadır. Karayolu taşımacılığı, özellikle yük taşımasında bir düzensizlik içindedir. Aşırı rekabet taşıma ücretlerinin normalin çok altına düşmesine ve dolayısı ile aşırı yükleme yapılmasına yol açmaktadır. Taşıma talebi hızla, denizyolu ve demiryolundan karayoluna kaymaktadır.Yük taşımasında, şirketleşme yönünden olumlu adımlar atılmamış olması, sorunların çözümünü güçleştirmektedir. Karayolunda lisans alma zorunluluğu olmadığından, mesleğe giriş ve çıkış şartları tanımlanmamıştır. Sürücülerin ehliyet alırken özel bir eğitime tabi tutulmaması ve trafik denetiminin yetersizliği, araç sayısı başına kaza oranının çok yükselmesine sebep olmuştur. Taşınan yolcunun, yükün ve sürücünün sigortası yoktur. Devlet Demiryolları işletmesi sistemindeki aksaklıklar, etkin işletme düzeninin kurulamamış olması ve trafiğin karayolu taşımacılığına kayma eğiliminde olmasından olumsuz etkilenmektedir. Denizyolu iç ve dış hatlar yolcu taşıması önemini kaybetmeye devam etmektedir. Türk Deniz Ticaret Filosu genel olarak yaşlı ve hızı düşük gemilerden kuruludur. 1’inci plandaki dış ticaretin en az % 50’sinin ticaret filomuz ile taşınması ve mevcut filonun gençleştirilmesi hedefi gerçekleşmemiştir. T.H.Y. modern havayolu işletmeciliği için gerekli düzeye erişememiştir. Lojistik kelimesi ve kavramı ilk olarak 1 Temmuz 2006’da 26215 sayı ile Resmi Gazete’de yayınlanan DPT 9’uncu Kalkınma Planı’nda kullanılmış Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.