Uluslararası demiryolu camiasında “MÁV” kısaltması ile bilinen Macar Devlet Demiryolları idaresi [Macarca: “Magyar Államvasutak], kökeni 1868 senesine dek uzanan deneyimli bir ulaştırma kuruluşudur. Merkezi Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de bulunan “MÁV”ın 7600 km’yi aşkın demiryolu şebekesi üzerinde yolcu treni işletmeciliğinden sorumlu bölümü ise 2007 yılında faaliyete geçmiş “MÁV-START”tır. “MÁV”ın marşandiz faaliyetleriyle ilgili bölümü konumundaki "MÁV Cargo” ise yine 2007 senesinde Avusturya Federal Demiryolları idaresine [ÖBB] satılmıştır.

Kuruluşundan bu yana faaliyet politikası, 93 028 km² yüzölçümüne sahip Macaristan toprakları üzerinde demiryolu ile yolcu taşımacılığını geliştirip rekabet gücünü artırmak ve trenle seyahat etmeyi özendirmek olan “MÁV-START”, sürekli yeni atılımlar ve söz konusu atılımları finanse edecek sağlam kaynaklar arayışındadır. Özellikle “ÖBB” ile kurduğu yakın ve yoğun işbirliği hamlesi sayesinde adından sıkça söz ettirmeye başlayan “MÁV-START”, Orta Avrupa’daki zarar etmeyen ender tren operatörlerinden biridir. Her olumsuz koşulu, olumlu bir fırsata dönüştürme çabasından ödün vermeyen “MÁV-START”, tıpkı ülkemizdekine benzer şekilde, geçmiş dönemlerdeki salt karayolu yapımına odaklanmış hükümet politikalarının terk edilmesiyle son derece umutlu biçimde yenilikçi aktivitelerini sürdürmektedir.

Geride bıraktığımız 9 Temmuz günü “MÁV-START” yaptığı bir basın açıklaması aracılığıyla gece treni servislerinde kullanılmak üzere toplam 22 adet “ikinci el” yataklı ve kuşetli vagon arayışında olduğunu ve bununla ilgili ihale çağrısı duyurusunu Avrupa ve dünya demiryolu camiası ile paylaştı. Saatte maksimum 200 kilometre hıza ve hem Macaristan hem de Avrupa demiryolu hatlarında çalışmaya uyumlu olması koşulu bulunan yolcu vagonlarının ayrıca benzer tüm çekilen cer araçlarında olması şart özellikleri de bünyelerinde barındırmaları gerekiyor [Hem yataklı hem de kuşetli vagonlarda iklimlendirme sistemi ve tuvalet, ayrıca yataklı vagonlarda en az 1 adet 2 kişilik engelli yolcu kompartımanı ve 1 adet yataklı vagon kondüktörü kabini]. Özetle, RIV (Regolamento Internazionale delle Carrozze) yani uluslararası yolcu vagonu yönetmeliğine uygun olması gereken tüm vagonların tam veya kısmi temini için ilgili kuruluşlar doğrudan “MÁV-START” genel müdürlüğü ile iletişime geçebilirler.

İhaleyi kazanan firma ya da firmaların söz konusu yolcu vagonlarının ilk partisini 31 Aralık 2020 tarihine kadar teslim etmesi planlanmıştır. Bu tarihe ek olarak, vagonların gerekli bütün revizyon işlemleri de 15 Aralık 2020’den önce tamamlanmış olmalıdır. Böylece, toplam 22 vagon 2020-2021 kış tarifesine ait seferlere dahil edilebilecektir. “MÁV-START”ın ihale için ortaya koyduğu hızlı zaman çizelgesi, küresel COVID-19 sağlık krizinden ötürü Avrupa’da belirgin biçimde düşen yolcu trafiğinin boşta kalması muhtemel “ikinci el” yataklı ve kuşetli vagon parkından optimum şekilde faydalanmak istemesinden kaynaklanmaktadır.

Satın alınacak söz konusu 22 adet yataklı ve kuşetli vagon “MÁV-START”ın halihazırda cer parkında bulunan 33 adetlik hayli yıpranmış yataklı ve kuşetli vagon filosunu desteklemiş olacaktır. “MÁV-START” yetkililerine göre ilgili 33 adet vagon uluslararası gece treni servislerinde kullanılmak için yeterince uygun özellik taşımamaktadırlar. “MÁV-START” filosuna yeni katılacak 22 adet yolcu vagonunu 2021 senesi içerisinde gerçekleştirmeyi planladığı gerek Budapeşte ve Braslov çıkışlı Polonya, Slovakya ve Çek Cumhuriyeti seferleri gerekse de Budapeşte çıkışlı Split, Rijeka, Koper [Ünlü “SEA←YOU” Adriyatik Kıyısı yaz mevsimi trenleri] ile Romanya servislerinde kullanacaktır. 22 adet “ikinci el” yataklı ve kuşetli vagonun satın alımına ait mali kaynak bizzat “MÁV-START” bütçesinden karşılanacaktır.

“MÁV-START”, çeken ve çekilen araçlar parkını devam eden COVID-19 pandemisine rağmen 2020 yılı içerisinde büyük ölçüde yenileme hamlesini aksatmamakta kararlı görünüyor. Yataklı ve kuşetli vagonlar dışındaki uluslararası servislere yönelik farklı tipteki yolcu vagonlarını kendi tesislerinde üretmeyi sürdüren Macar demiryolu kuruluşu ayrıca yine bu sene bitmeden cer parkına 115 adet güçlü ve hızlı elektrikli anahat lokomotifi ile banliyö hizmeti için 4 adet tram-treni de katmak amacıyla ihale açmış durumda. Tarafsız demiryolu uzmanları henüz YHT hattı bulunmayan “MÁV-START”ın azim ve iyi niyet yüklü çabalarının önümüzdeki dönemlerde beklenilen sonucu verebileceğini ve kurumun özellikle Avusturyalı “ÖBB” ile başlatmış olduğu yoğun işbirliğinin önemini sıklıkla vurgulamaktalar.

Macaristan genelinde demiryolu yolcu trafiğinin teknolojik açıdan geliştirilip modernleştirilmesinin yanı sıra, şu anda MAV-START’ın en önemli hedeflerinden biri de trenleriyle seyahat eden yolcu sayısını yıldan yıla hiç azalmayacak şekilde artırmaktır. Bu nedenle kuruluşun uluslararası gece trenlerinde kullanmak üzere acilen yataklı ve kuşetli vagon arayışına girmesi hiç de sürpriz sayılmamalı!

Eminim konudan haberleri vardır ama ben yine de ilgilerini çekebileceği düşüncesiyle yukarıdaki bilgiler toplamını özellikle TCDD Taşımacılık A.Ş. ve Türkiye Vagon Sanayii A.Ş. yetkilileriyle paylaşmak istedim.

Verimli günler ve gelecek pazar yine bu sütunda görüşmek üzere.