Dr. Güntürk Üstün
Sinemanın başkenti uçakları da unutamazdı elbette
Tüm yaşamım boyunca, iş ya da turistik amaçlı çıktığım gezilerde en sık kullandığım ulaştırma aracının yolcu uçakları olduğu gerçeğine karşın, uçaklarla yaptığım yolculuklardan aldığım keyif, genelde hep tren ve gemi yolculuklarından aldığım keyiften daha az olmuştur. Bunda gerek şiir gerekse de düzyazı alanında doldurduğum not defterlerinin sayısının tren ve gemi yolculuklarında benim için inanılmaz boyutlara ulaşmasının önemi büyüktür elbette. Durum böyleyken, uzunca bir süreliğine ara vermeyi planladığım Hollywood sineması ve ulaştırma araçları arasındaki ilişkiyi irdelediğim bir tür üçlemenin bu sonuncu yazısında, tıpkı “Sinemanın Başkenti” gibi ben de, tren ve gemi kardeşlerimin yanı sıra uçak kardeşlerimi de kaleme almadan edemezdim. Henüz tanınmamış bir edebiyat insanı olsam da, çok popüler bir internet sitesinde belli aralıklarla yazılar yazma güzel şansını yakalamanın bana aşıladığı motivasyonla Hollywood’un havacılığa bakışını kişisel ve genel yazılı kaynakların desteğiyle gözden geçirirken, yine kendimce birtakım ölçütleri hedefledim. Örneğin sesli sinema döneminden günümüze dek “Sinemanın Başkenti”nin sadece sivil havacılığı temel tema olarak almış ve hatırı sayılır derecede yankı yaratmış filmleri, ideal olma iddiası taşımayan listeme (daha önceki 2 yazımda yaptığım gibi) kattım. Bu listedeki filmleri farklı kaynaklar yoluyla daha önce izlemiş veya ilk kez izleyecek olanların, söz konusu görsel yapıtlardaki en çarpıcı ortak özelliğin, değişik faktörlere bağlı uçak kazaları ve uçak kaçırma olayları olduğunu anlamamaları neredeyse olanaksızdır. Hele, üzerinden 16 yıl geçmiş olmasına karşın hâlâ gizemli noktalarını koruyan 11 Eylül terör saldırılarının sonrasında çekilmiş sivil havacılığı işleyen hemen hemen her Hollywood filminde, son derece uyanık ve gerektiğinde hızlı aksiyon almaya yatkın kabin ve kokpit ekiplerinin, yolcuların ve de Birleşik Amerika’da “Air Marshal” diye tanımlanan uçuş güvenlik elemanlarının varlığını gözden kaçırmak imkânsız gibidir. Gene söz konusu listeyi oluştururken, bilim-kurgu ve fantastik sinema örnekleriyle TV filmlerini ve askeri havacılıkla ilgili yapıtları dışarıda bıraktım [Başrollerinden birini bir Jumbo Jet kardeşimin oynadığı “Air Force One” hariç]. Bir hekim ve uçaksever olarak önerim, aşağıdaki listede yer alan filmlerin yaklaşık tamamını, uçuş korkularını yenmeye çalışanların, çıkacakları zorunlu uçak yolculukları öncesindeki günlerde (ve elbette tüm uçuş süresince) izlememeleridir. Havacılık mesleğindekiler, havacılık tutkunları ve benim de içinde yer aldığım havacılık meraklıları ise, eğer arzu ederlerse, azımsanmayacak bir miktarı farklı dozlarda varoluş dersleriyle dopdolu bu görsel ziyafetleri arka arkaya birkaç fincan papatya çayının dinginleştirici dostluğuyla birlikte seyredebilirler.
- Atlantic Flight [?-1937]
- Non-Stop New York [?-1937]
- Three Guys Named Mike [?-1951]
- The High And The Mighty [Son Uçuş-1954]
- Out Of The Clouds [?-1955]
- Zero Hour [?-1957]
- Crash Landing [?-1958]
- Jet Over the Atlantic [?-1959]
- The Crowded Sky [?-1960]
- Come Fly With Me [?-1963]
- The Flight Of The Phoenix [Sonsuz Uçuş-1965]
- Airport [Havaalanı-1970]
- Skyjacked [Hava Korsanı-1972]
- Airport 1975 [Havaalanı 80-1974]
- Airport '77 [Kartal Battı-1977]
- The Concorde-Airport '79 [Concorde-1979]
- Airplane [Uçak 1-1980]
- Airplane II: The Sequel [Uçak 2-1982]
- Planes, Trains And Automobiles [?-1987]
- Die Hard 2 [Zor Ölüm 2-1990]
- Passenger 57 [57 No'lu Yolcu-1992]
- Alive [?-1993]
- Fearless [Korkusuz-1993]
- Executive Decision [Kritik Karar-1996]
- Turbulence [Türbülans-1997]
- Air Force One [Hava Kuvvetleri Bir-1997]
- Ground Control [?-1998]
- Pushing Tin [?-1999]
- Sonic Impact [?-1999]
- Random Hearts [Gerçegin Peşinde-1999]
- Turbulence 2: Fear Of Flying [?-1999]
- Bounce [Bir Şans Daha-2000]
- Catch Me If You Can [Sıkıysa Yakala-2002]
- View From The Top [Zirveye Tırmanış-2003]
- The Terminal [Terminal-2004]
- Flight Of The Phoenix [Anka'nın Uyanışı-2004]
- A Lot Like Love [Aşk Gibi Bir Şey-2005]
- Red Eye [Gece Uçuşu-2005]
- Flightplan [Uçuş Planı-2005]
- Elizabethtown [Elizabethtown-2005]
- United 93 [Uçuş 93-2006]
- Snakes On A Plane [Katil Yılanlar-2006]
- Up In The Air [Aklı Havada-2009]
- Flight [Uçuş-2012]
- Non-Stop [Non-Stop-2014]
- Sully [Sully-2016]
- Aftermath [?-2017]
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.