Tehlike yaratabilecek malzemelerle dolu araçlarla kara yollarımızda taşımacılık yapıyoruz. Denizlerde başta petrol, akaryakıt ve doğal gaz olmak üzere binlerce gemi tehlikeli yük taşıyor. Boğazlarımızdan geçiyor hatta kazaya yol açıp boğaz trafiğimizin kapanmasına, hava ve deniz kirliliğine yol açıyorlar. Tepemizden geçen askeri uçaklarda neler taşındığını bilmiyoruz. Tehlikeli madde taşıması hayatımızın dikkat etmediğimiz bir gerçeğidir. Devletler bu taşımanın kontrol altına alınması için kanunlar, yönetmelikler hazırlıyor kısmen uygulayıp kısmen de kontrol edemiyorlar.

Kozmetik, tekstil, müzik aletleri, ev eşyaları, bilgisayarlar, gıda maddeleri gibi  tüketimi zevkli ve eğlenceli olan ürünler kadar, tehlikeli maddeler gibi bizlerden uzak olmasını istediğimiz ürünler de tüketim zincirinin içinde yer alırlar. Zararsız ürünlere dönüşecek hammadde ve yarım mamullerin bir kısmı tehlikeli madde tanımına girmekte ve üretim için vazgeçilmez durumda olmaktadırlar. Çoğu zaman ne olduğunu bilmediğimiz, etkilerinden habersiz olduğumuz ürünler dolaylı olarak veya doğrudan bizler tarafından tüketilir. Bu gruba giren ve lojistiği özel ihtisas gerektiren bir ürün grubu da “Tehlikeli Maddelerdir”.  Üretim, tüketimi ve arada taşınması sırasında kontrollü bir şekilde elleçlenen ve kontrol dışına çıktığı anda çevre için, insan hayatı için kısa veya uzun dönemde tehlike yaratacak olan her türlü madde tehlikeli madde tanımı içine girmektedir.

Tehlikeli maddelerin taşınması günümüzde uluslar arası tehlikeli maddeler taşıma kuruluşları tarafından belirlenmektedir. Her taşıma grubu temelde aynı olmak üzere kendi taşıma sistemleri için uluslararası kullanılmak üzere, uygulanacak kontrol ve takip sistemlerini önce sertifikaya, sonra eğitime ve sonunda kontrol ve belgelemeye dayandıran sistemleri kurmuşlardır. Uygulamada olan kara taşımacılık kanunu ve yönetmeliğinde de bu konu ayrı bir madde olarak ele alınmıştır. Kontrol sistemleri konulmuştur. Tehlikeli madde taşımacılığı ve depolaması kurallara, belgelere ve kontrollere bağlanmıştır.

Yürürlükte olan karayolları taşıma kanununda taşıma sigortası sadece yolcular için zorunlu hale gelmişken, tehlikeli madde taşımacılığı uzun bir süredir zorunlu sigorta kapsamı içinde bulunmaktadır.

Lojistik herhangi bir ürün için öncelikle artı değer yaratılmasını ele almaktadır. Bu da maliyetlerin indirilmesi, kayıpların azaltılmasını, aktivite başına düşen değişken giderlerin minimize edilmesini, hızın ve bulunabilirliğin arttırılarak müşteri memnuniyetinin yükseltilmesini hedeflemektedir. Bir çok ürün grubunda geçerli olan bu öncelikler tehlikeli maddelerin lojistiğine gelince ikinci sıraya düşmektedir. Tehlikeli maddelerin lojistiğinde aranan ilk şey emniyettir. Öncelikle insan hayatına daha sonra çevreye, maddi kaynaklara ve taşınan ürüne zarar vermeyecek bir üretimden çıkan tehlikeli maddeler, mümkün olduğu kadar kapalı sitemler içinde, hava ile, atmosferdeki nem, güneş ışığı gibi etkilerden uzak taşınmalıdır. Taşıma sırasınca meydana gelecek risklerin azaltılması için, taşımanın olabildiğince hızlı yapılmasında zorunluluk vardır. Taşıma sırasında ön kontrolün yapılması, süreç içindeki her ilgilinin yaptığı işin önemi konusunda bilgilendirilmesi, eğitim ve tecrübe kazandırılması beklenmektedir. Maliyet bunların ardından gelen bir unsurdur.

ABD’de ve AB ülkelerinde tehlikeli maddelerin taşınmasında kaza, hasar, hata risklerini azaltmak amacıyla deniz ve demir yolu taşımacılığı teşvik edilmektedir. İnsan kalabalıklığının , trafik yoğunluğunun olmadığı bu yöntemlerle hem ucuza hem de emniyetli bir şekilde taşıma yapmak mümkün olacaktır.  Bu amaçla kullanılan özel tank konteynerler, deniz, demiryolu ve karayolu kombine   taşıması için en uygun sistemledir. Bu tankların gittiği yerde tüketime doğrudan girecek şekilde dizayn edilmesi de, hava ile temas etmemesi gereken ürünler için büyük avantaj sağlamakta depo ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır.

Tehlikeli Madde Taşımacılığı ve buna bağlı lojistik her kuruluşun yapamadığı ve yapmak isteyen kuruluşların da malzemeye, ekipmana, sisteme ve hepsinden önemlisi insana yatırım yapmaları gereken bir iş koludur. Her kuruluşun gözü kapalı girmemesinde, girmek isteyen kuruluşların da uluslararası ihtisas kuruluşları, danışmanlar, derneklerle birlikte çalışılmasında yarar vardır.

Atilla Yıldıztekin
Lojistik yönetim danışmanı

[email protected]

0 532 215 6818