Dikkatli LOJİPORT okuyucuları sanırım kolayca anımsayacaklardır. Korkunç COVID-19 pandemisinin henüz ülkemiz ve dünya gündemine bütün ağırlığıyla oturmadığı geçtiğimiz Mart ayı başında, tamamı TCDD'ye ait ortaklıklar olan tarihi özelliğe sahip üç önemli demiryolu cer aracı üretim şirketi birleştirilerek tek bir ana anonim şirket haline dönüştürülmüş ve yeni kurulan firmaya da, Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayi Anonim Şirketi [TÜRASAŞ] adı verilmişti. TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü'ne bağlı söz konusu ortaklık niteliğindeki kuruluşlar sırasıyla Eskişehir merkezli Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A.Ş. [TÜLOMSAŞ], Adapazarı-Sakarya merkezli Türkiye Vagon Sanayi A.Ş. [TÜVASAŞ] ve Sivas merkezli Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayi A.Ş. [TÜDEMSAŞ] olup, 04.03.2020 tarih ve 31058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2186 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile tümü Ankara merkezli TÜRASAŞ çatısı altında birleştirilmiştir. Bir iktisadi devlet teşekkülü statüsündeki TÜRASAŞ’ın ilgili olduğu bakanlık T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’dır.

TÜRASAŞ’ın yürütme organları, Yönetim Kurulu, Genel Müdürlük ve Bölge Müdürlükleridir. Yukarıdaki satırlarda genel merkezinin Ankara olduğunu belirtttiğim bu genç anonim şirketin halen Eskişehir, Sakarya ve Sivas illerimizde konuşlanmış üç adet bölge müdürlüğü mevcuttur. Yeni firmanın yönetim kurulu ise bir Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanı ile beş Yönetim Kurulu Üyesinden oluşmaktadır. Türkiye’nin önde gelen sanayi kuruluşları arasında yer alan TÜRASAŞ Eskişehir Bölge Müdürlüğü, 540.000 m² açık, 183.700 m² kapalı alanda faaliyet göstermektedir. Lokomotif Fabrikası, Vagon Fabrikası, Dizel Motor Fabrikası, Raylı Sistem Araçları Fabrikası, Elektrik Makinaları Fabrikası, Dişli ve Tekerlek İmalat ile Bakım ve Yardımcı Üretim Fabrikalarından oluşuk toplam yedi fabrika ile bütünleşmiş bir tesis halinde farklı tipte çeken ve çekilen araçların hem üretimini hem de bakım-onarımını özellikle 1957’den bu yana farklı isimler altında gerçekleştiren bir kamu kuruluşudur. İlk Türk buharlı anahat lokomotifi [Karakurt], ilk Türk dizel-hidrolik manevra lokomotifi ve ilk Türk dizel-elektrik anahat lokomotifinin imalatı projelerini hayata geçirmiş bu çağdaş tesis, TCDD ile yurt içi ve yurt dışı demiryolu kuruluşlarının çeşitli tipte lokomotif, yük vagonu, yol bakım araçları ve bunlara ait alt bileşen ile yedek parça gereksinimlerini karşılamaktadır.

Birçoğunuzun hatırlayacağı gibi, ülkemizin bugünkü sınırları içerisinde ilk tren işletmeciliği Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1866 senesinde tamamlanıp hizmete açılan 130 kilometre uzunluğundaki İzmir-Aydın hattında gerçekleştirilmiştir. O tarihten başlayarak ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra da uzun yıllar boyunca demiryolu işletmeciliğinin gerek alt gerekse de üst yapısının tamamı ithalata dayalı şekilde dışa bağımlı olarak sürdürülmüştür. Bu olumsuz tablo ülkemiz demiryolu işletmeciliğinde sıkça sorun ve kesintilere yol açmış ve maliyetleri alabildiğine yükseltmiştir. İşte bugünkü TÜRASAŞ Sakarya Bölge Müdürlüğü’nün ilk tesisleri söz konusu problemlerin ortadan kaldırılabilmesi ilkesiyle 1951’de atılmıştır. O tarihten günümüze dek

TCDD için her tür modern anahat ve banliyö yolcu vagonu, elektrikli ve dizelli tren setleri üretimiyle onların bakım-onarımına yetkinlikle imza atmış, 94.752 m²’si kapalı toplam 439.059 m²’likbir alana yayılmış bu modern tesiste halen İmalat Fabrikası, Bakım-Onarım Fabrikası, Kimyasal İşler Fabrikası, Elektrik-Elektronik Fabrikası ve Boji Fabrikası şeklinde beş fabrika faaliyet göstermektedir. 2000’li yıllardan itibaren ülkemizin farklı kentleri için hafif raylı sistem araçları üretimine de yönelmiş TÜRASAŞ Sakarya Bölge Müdürlüğü son birkaç senedir ilk yerli elektrikli HT (Hızlı Tr en) ve YHT (Yüksek Hızlı Tren) dizilerinin imalatına dönük çalışmaların da yürütüldüğü bir kuruluştur.

1939’dan beri ülkemiz ulusal demiryolu şebekesine hizmet veren TÜRASAŞ Sivas Bölge Müdürlüğü, 110.000 m²’si kapalı olmak üzere toplam 418.000 m²’lik alanda faaliyetlerini yürütmektedir. Bu dev tesiste gerek ülkemiz gerekse de uluslararası demiryolu sektöründe kullanılan farklı tip ve özellikteki yük vagonlarının bakım-onarım ve imalatı, her türlü raylı sistem aracına ait yedek parçaların üretimi gerçekleştirilmektedir. Teknik donanım açısından Türkiye’nin en güçlü sanayi kuruluşlarından olan TÜRASAŞ Sivas Bölge Müdürlüğü, TCDD bünyesindeki buharlı lokomotiflerin tümüyle servisten kaldırıldığı 1988 yılına kadar âdeta bir tür “Buharlı Loko Yoğun Bakım Ünitesi” idi denilebilir. 56201 seri numaralı “Karakurt” dışındaki bir diğer ilk Türk buharlı anahat lokomotifi olan “Bozkurt” da (Seri Numarası: 56202) bu tarihsel önemi büyük tesiste imal edilmiştir. TÜRASAŞ Sivas Bölge Müdürlüğü, Vagon Üretim Fabrikası, Vagon Onarım Fabrikası ve Metal İşleri İmalat Fabrikası olmak üzere üç ana fabrikadan oluşmaktadır.

Ülkemizin kalkınmasında ve bağımsızlığını korumasında lokomotif bir sektör konumundaki demiryollarının yeniden canlandırılması ve taşımacılıktaki rolünün güçlendirilmesi için 2000’li yıllarda başlatılan kayda değer büyük hamlenin aksamadan sürdürülmesinde hiç şüphesiz TÜRASAŞ'a da önemli görevler düşmektedir. Özellikle halen yoğun şekilde deneyimlemeye devam etiğimiz COVID-19 pandemi sürecinde ülkemiz genelinde demiryolu ile yük taşımacılığına olan talebin belirgin biçimde yükseldiği göz önüne alındığında, TCDD Taşımacılık A.Ş.’nin cer parkındaki gerek anahat gerekse manevra lokomotifi ile değişik tiplerden yük vagonu ihtiyacında giderek kendini belli eden artışın mümkün olan en kısa zamanda karşılanmasında nakliyat sektörünün TÜRASAŞ’tan beklentilerinin pik yapması son derece normaldir. Bu konuda TÜRASAŞ’ın en somut avanajı elbetteki bünyesinde topladığı üç köklü çeken-çekilen demiryolu araçları üretim ve bakım-onarım tesisindeki örnek deneyim, bilgi birikimi ve yetişmiş kalifiye eleman gücüdür.

Verimli günler ve gelecek pazar yine bu sütunda görüşmek üzere.