Ülkemizden başta Türk Hava Yolları/THY (ve AnadoluJet) olmak üzere, SunExpress, Pegasus, Onur Air ve daha pek çok yolcu ve kargo taşımacılığı yapan havayolu şirketinin aktif üyesi olduğu IATA [International Air Transport Association/Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği], 19 Nisan 1945 tarihinde Küba’nın başkenti Havana’da kurulmuştur. Yalnızca havayolu şirketlerinin üyesi olabildikleri söz konusu uluslararası özellikteki ticaret kurumunun merkezi Kanada'nın Montreal şehrindedir. Ayrıca İsviçre’nin Cenevre kentinde de faaliyetlerini yürütme ofisleri bulunmaktadır. IATA’nın şu anki genel müdürü Eylül 2016’dan beri görevde olan Bay Alexandre de Juniac’tır (Kendisi ve IATA yönetimi, geçtiğimiz günlerde bu görevi Mart 2021’de Bay Willy Walsh’a bırakacağını açıklamıştır).

Kuruluşundan itibaren temel amacı, yeryüzünde emniyetli ve yaygın havayolu hizmetini geliştirerek, uçakla yolculuk maliyetlerinin azaltılmasını sağlamak olan IATA’nın resmi misyonu, havayolu endüstrisini gereği gibi temsil ederek ona liderlik etmektir. Kurumun resmi vizyonu ise, gezegenimiz ülkelerini birbirine bağlayan ve zenginleştiren güvenli, rahat ve sürdürülebilir bir hava taşımacılığı endüstrisinin gelecekteki büyümesini doğru biçimlendirip yönlendirebilmek amacıyla kendisine üye havayolu şirketleriyle birlikte sıkı bir işbirliği içinde çalışmak şeklinde özetlenebilir.

IATA halen “ikinci dalga” olarak dünyamızda tehlikeli ve olumsuz sosyo-ekonomik etkisini sürdüren ürkütücü “COVID-19” pandemisi hakkında yaklaşık son dokuz aylık zaman dilimi boyunca, havayolu camiası öncelikli olmak üzere tüm yeryüzü hükümetlerini sık sık yayınladığı değerli önerilerle dolu basın bildirileri aracılığıyla etik çerçevede uyarmış ve uyarmaya da devam etmektedir. Pandeminin boyutları büyüdükçe ve etkin aşı uygulaması ve/veya antiviral ilaç tedavisinin kullanıma girmesi geciktikçe, IATA’nın düzenli yayınladığı bültenlerde vurguladığı noktaların sayısı ve ciddiyetinde de doğallıkla artışlar ortaya çıkmaktadır. Dilerseniz, gelin IATA tarafından benzersiz “COVID-19” sağlık krizi hakkında özellikle vurgulanan noktaları aşağıdaki satırlar aracılığıyla özet biçimde gözden geçirelim ve tüm sivil havacılık âleminin bu konuda IATA ile söz konusu krizin başlangıcıyla birlikte kurdukları karşılıklı işbirliğinin ivme kesmeden sürmesini umalım!

“COVID-19” pandemisi göstermiştir ki, gezegenimizde havayolu ile yolcu taşımacılığındaki dramatik düşüş ve bunun kaçınılmaz sonucu olarak ortaya çıkan devasa mali kayıplar yükselirken, kargo uçaklarıyla hem yakın hem de uzak mesafelerde yük taşımacılığında yadsınamayacak boyutta artışlar gerçekleşmiştir. Bu artışların pandemi devam ettiği müddetçe süreceği realitesiyle yetinmeyip, hemen bütün havayolu şirketlerinin pandemi sonrası dönemde bile kargo taşımacılığına ciddi yatırımlar yapmaya şimdiden başlamalarında sayısız faydalar vardır. Böylelikle, gelecekte yeryüzündeki ülkeler arasındaki yük taşımacılığının bir bölümünün (bilhassa süratli kargo taşımacılığının) denizyolundan havayoluna kaydırılabilmesi sağlanabilir. Unutulmamalıdır ki, deneyimlediğimiz ölümcül pandemi ticari denizciliğin yolcu taşımacılığında da dramatik kayıplara yol açarken, başta konteyner taşımacılığı olmak üzere denizyolu ile yük taşımacılığında hem şaşırtıcı hem de sevindirici kazanç tablolarına tanıklık edilmektedir.

“COVID-19” pandemisi, global ekonominin majör motoru konumundaki havayolu taşımacılığını acımasızca tarihindeki en büyük istihdam felaketiyle karşı karşıya bırakmıştır.

İçinde bulunduğumuz Kasım ayı verilerine göre, pandemi aktif ve yıkıcı varlığını koruduğu müddetçe havacılık sektöründe farklı kademelerden toplam 5 milyon kadar kişinin işini kaybetme (büyük ihtimalle de kalıcı olarak) riski taşıdığını üzülerek vurgulamak zorundayız ve bu konuda hükümetlere acil ve etkin müdahale çağrısında bulunmayı asal görevlerimizden sayıyoruz. Bu rakama havayolu işletmeciliğiyle son derece yakından ilintili turizm sektöründeki düşen seyahat taleplerine bağlı olası iş kayıplarını da ekleyince, ortaya kaos ötesi bir görünümün çıkacağını tahmin etmek hiç de zor değildir. Öte yandan, şimdiye kadar havayolu endüstrisinde değişik mesleklerden zaten on binlerce elemanın işini kaybettiğini anımsatarak, devlet yönetimlerini ilgili istihdam felaketinin daha da işin içinden çıkılmaz bir hal almaması için endüstriye şu sıralarda süresiz mali yardımda bulunmaları çağrımızı bir defa daha yinelemek istiyoruz.

“COVID-19” pandemisi başta bilim dünyası olmak üzere dünyamızın en stabil konum görüntüsü sergileyen kurumlarını bile hazırlıksız yakalamış ve en azından söz konusu sağlık krizinin ilk aylarında ders alınması şart bir şaşkınlık ve çaresizlik deneyiminin yaşanmasına sebebiyet vermiştir. Özellikle devletlerin tıp kuruluşlarının örnek bir özveri hızıyla toparlanıp salgın hastalığın kontrolünde olumlu gelişmeler kaydetmelerine karşın görünen odur ki, insan sağlığı için hiçbir tehlike teşkil etmeyecek bir aşı uygulaması en erken ya önümüzdeki Aralık ayı ortasından sonra ya da 2021 senesi Ocak ayının bitimine doğru başlayabilecektir. Eğer durum hakikaten buysa, lütfen hiç kimse kendini ve çevresini yanlış ümitlerle yüklü bir algı yanılgısına sevk etmesin, çünkü sivil havacılık böylesi bir gidişatta en iyimser tahminle ancak ve ancak 2021 yılının sonlarında yavaş yavaş kendisini toparlama sinyalleri vermeye başlayabilecektir. Sektördeki kimi meslektaşlarımız kadar karamsar görünmekten kaçınsak da, havayolu şirketlerinin 2019 senesi bitimindeki pozitif rakamsal verilerine ulaşmaları belki de 2023 yılına kadar bile uzayabilir!

“COVID-19” pandemisinin sonlandırılmasında en etkili yöntem olarak tanımlanan aşı veya aşıların yetkili sağlık otoritelerinden gereken kullanım onayı almalarını takiben, gezegen genelindeki uygulama için tıbbi açıdan sağlıklı biçimde nakliyatında havayolu kargo taşımacılığının üstleneceği yaşamsal role ne kadar değinsek azdır! Bu bağlamda, bütün devletlerin havacılık endüstrisi paydaşlarının göreve 7/24 hazır olmaları, epeydir “yeni normal” diye adlandırılan sürece geçişte hepimize inanılmaz derecede değerli bir destek sağlayacaktır.

“COVID-19” pandemisinden ötürü havayolu endüstrisinde kazananlar yoktur ve olmayacaktır da! Bununla birlikte, deneyimli ve kriz yönetimi konusunda hızlı aksiyon alabilen mali açıdan güçlü ve uçak filosu sayıca zengin kimi oyuncuların (yani havayolu şirketlerinin) insanlık tarihinde bir benzeri daha olmayan bu yaygın salgını daha az yaralarla atlatacakları gerçeği de görmezden gelinemez elbette!

“COVID-19” pandemisinin gerek sivil havacılık gerekse de küresel nakliyat ve ekonomi üzerindeki yıkıcı etkisinin kesin rakamsal değerlerini saptamaktan doğaldır ki henüz uzağız. Fakat her ne kadar umutsuz bir tablo tasvir etmekten kendimizi içtenlikle alıkoymaya çalışsak da IATA olarak biz, İNSANLIĞIN ÖZELLİKLE HAVAYOLU ENDÜSTRİSİNDE YAKLAŞIK BİR ASIRLIK BİR GELİŞİM GECİKMESİ YAŞAYABİLECEĞİ TEHLİKESİNDEN BÜYÜK ÜZÜNTÜ DUYARAK ENDİŞE ETMEKTEYİZ. IATA ailesi olarak ortak temennimiz, “COVID-19” nedeniyle küresel sivil havacılığın bu denli devasa ölçekte, karabasanımsı bir kötü sonuçla karşı karşıya kalmamasıdır!

Verimli günler ve gelecek pazar yine bu sütunda görüşmek üzere.