Geride bıraktığımız günlerde, Almanya’daki özel sektöre ait uzun mesafe yolcu treni servisi operatörü “FlixTrain” ve uzun mesafe otobüs yolculuğu servisi operatörü “FlixBus”ın ana şirketi konumundaki “FlixMobility GmbH”, ülkenin popüler ve güçlü yolcu treni işletmecisi olan devlet kökenli “DB [Deutsche Bahn AG]”yi Avrupa Komisyonu'na (EC) resmen şikâyet etti. Söz konusu resmî şikâyet başvurusunun nedeni ise Alman Hükümeti’nin daha yeni nesil koronavirüs pandemisi patlak vermeden önce başlayıp, pandemi ortaya çıkışı sonrasında da hız kesmeden ve ödün vermeden “DB”ye yapmayı sürdürdüğü milyarlarca “euro”luk mali yardım ve tanıdığı ayrıcalıklar! Alman ve Avrupa ulaştırma dünyasında hayli ses getireceği düşünülen bu şikâyeti “FlixMobility”nin sadece “FlixTrain”in değil aynı zamanda “FlixBus”ın da mağdur edildiği gerekçesiyle yapmış olması da dikkat çekici.

“FlixMobility”, geçtiğimiz Mayıs ayında “DB” ve Federal Hükümet arasında “COVID-19” pandemisinin “DB” bünyesinde yol açtığı 5.6 milyar “euro”luk zararı karşılamak için 5.5 milyar “euro”luk bir yardım paketi üzerinde anlaşmaya varıldığını ancak bu mali destek için, Avrupa yasalarının gerektirdiği biçimde, “Avrupa Komisyonu”ndan henüz bir onama ve onay gelmediğini vurgulamakta. “FlixMobility” ayrıca Alman Hükümeti’nin “DB”nin borç limitini de yine aynı dönem içerisinde 25 milyar “euro”dan 30 milyar “euro”ya çıkardığını ve Aralık ayı başında ise söz konusu rakamı 32 milyar “euro”ya kadar yükselttiğini belirtiyor. Bunun haricinde “FlixMobility”, hükümetin âdeta koşulsuz desteğiyle coşan “DB”nin 2020 yılını gene rekor bir zararla kapatacağının da kesin olduğunu anımsatmakta “Avrupa Komisyonu”na.

“FlixMobility”, devletin “DB”ye sağladığı bir tür garantili yardım fonunun özellikle Almanya sınırları içindeki hem demiryolu hem de karayolu ile yolcu taşımacılığında haksız rekabete yol açarak, gelecekteki potansiyel özel sektör kökenli firmaları taşımacılık alanına girmekten soğutacağını iddia ediyor. “FlixMobility”nin sektöre ilişkin kaygılarını iyice pekiştiren bir başka konu da, “DB”nin “Flixtrain” ve “Flixbus”ın en önemli müşteri grubunu teşkil eden 27 yaş ve altı yolcuları kazanabilmek amacıyla yakın zamanda "Super Sparpreis Young" adlı cazip indirimli ücret uygulamasını devreye sokmuş olması. “DB”nin YHT’leri olan “ICE” seferlerini de kapsayan bu hayli yeni ve iddialı uygulama henüz YHT hizmeti sunmayan “FlixMobility”yi tabii ki epey endişelendirmekte. Üstelik “DB”nin aksine “FlixTrain”, 19 Mart ile 23 Temmuz 2020 tarihleri arasında pandeminin “ilk dalgası” nedeniyle seferlerini durdururken, 3 Kasım 2020 gününden itibaren de, bu defa pandeminin “ikinci dalgası” yüzünden 2021 senesi Şubat ayına dek (en iyimser tahminle) seferlerini tekrardan iptal etmek zorunda kaldı.

“FlixMobility” yönetimi “Avrupa Komisyonu”na yaptığı resmî şikâyet başvurusunda bilhassa şu noktaya değiniyor: “Ortada dengesiz rekabete açık davetiye çıkarıcı tatsız bir tablo var ve bunun da sorumlusu ilgili devasa yardım paketini ‘DB’ye ‘Avrupa Komisyonu’nun onayı olmaksızın sunan Federal Hükümet. ‘DB’, devletten sağladığı ‘gizli’ denilebilecek cinsten ‘garantili borç desteği’nin kendisine verdiği güvenle rotasında zarar ede ede ilerlerken, sınırlı özel sektör sermayeli ‘FlixTrain’ içinde bulunulan pandemiyle kaos katsayısı pik yapmış ekonomik bunalımda yapayalnız bırakılmıştır. Böylesi bir durum ‘Avrupa Birliği’ hukukuna tümüyle aykırıdır. Biz, Alman Hükümetinin ‘DB’ye yaptığı devlet yardımına prensipte karşı çıkmıyoruz. Bizim karşı çıktığımız husus, demiryolu ile yolcu taşımacılığında ülkede özel sektör aleyhine uygunsuz ve adil olmayan bir ortamın yaratılmasıdır. Ayrıca yaratılan bu negatif enerji yüklü ortamdan ‘FlixBus’ın da yadsınamayacak derecede zarar göreceği gerçeği unutulmamalıdır!”

“Avrupa Komisyonu”na yaptığı başvuruda “FlixMobility”i bütünüyle destekleyen 2’de önemli demiryolu kuruluşu var! Bunlardan biri kısa adı “ALLRAIL” olan Brüksel merkezli “Alliance Of Passenger Rail New Entrants”, diğeri de Almanya’daki özel sektöre ait yolcu treni operatörlerini temsil eden Berlin merkezli “MOFAIR”. Neredeyse daha yirmi yılı aşkın bir zaman öncesinden, Avrupa anakarasındaki yolcu ve yük treni trafiğinin özelleştirmeye açılmasının özendiriciliğini yapmaya başlayan “Avrupa Komisyonu”nun, “FlixMobility”nin ilgili itirazına karşı nasıl bir yanıt verip tavır takınacağı özellikle Alman demiryolu camiasında ciddi merak konusu.

“FlixMobility GmbH”, 2011 yılında Almanya’nın Münih kentinde kurulmuş (şu anki şirket genel merkezi de oradadır) ve 2013 senesinde “FlixBus” markasıyla gerek Almanya gerekse de çeşitli Avrupa ülkelerinde şehirlerarası otobüs işletmeciliğine başlamıştır. 2019 yılı Mart ayında, Los Angeles merkezli olarak Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kimi kentler arasında da yolcu taşımacılığı hizmetini başlatan “FlixBus”, hiç şüphesiz en iddialı girişimlerinden birini ülkemizin en köklü otobüs firmalarından, Bursa merkezli “Kamil Koç”u Eylül 2019’da bünyesine katmakla gerçekleştirmiştir. Tıpkı “FlixBus” gibi kardeş kuruluş “FlixTrain” de, sefer aktivitelerini hayata geçirirken kendisine ait araç filosunu kullanmayarak, birtakım şirketlerden kiralamak veya birtakım şirketleri satın almak yoluna gitmektedir. Trenlerinde bilet satışının yapılmadığı “FlixTrain” ile yolculuk edeceklerden, seyahat öncesi değişik kanallar aracılığıyla bilet satın alırlarken, koltuk rezervasyonu için ek ücret talep edilmemektedir.

Sözün/Yazının özü; DEMİRYOLU İLE YÜK VE YOLCU TAŞIMACILIĞININ SEKTÖREL DİNAMİKLERİ KARAYOLU İLE YAPILANDAN SON DERECE FARKLI OLDUĞU, Alman Hükümeti’nin “DB”yi süper korumacı ulaşım politikasındaki kararlılığı ve elbette  “COVID-19” global sağlık krizinin devam eden varlığı realitelerinin toplamından ötürüdür ki, “FlixTrain”in hem Almanya hem de Avrupa’daki gelişim ve olgunlaşma süreci “FlixBus”ınkine kıyasla daha zor ve daha uzun olacağa benzemekte!

Verimli günler ve gelecek yazımda yine bu sütunda görüşmek üzere.